امام باقر عليهالسلام فرمود : پيامبر صلىاللهعليهوآله به جابر بن عبداللّه گفتند : اى جابر ! اين است ماه رمضان ، هر كس روزش را روزه بگيرد و شبش را به عبادت برخيزد و شكم و شهوتش داراى عفت باشد و زبانش را از تمام گناهان زبان حفظ كند ، مانند بيرون آمدن از ماه از گناهانش بيرون مىرود ، جابر عرضه داشت : چه حديث خوبى است ، پيامبر فرمود :چه شرايط شديد و سنگينى است[278] .
269 ـ نشنيدى مريم چه گفت ؟
امام صادق عليهالسلام فرمود :روزه ، فقط روزه از خوردن و آشاميدن نيست ، براى روزه شرط هست كه بايد آن را حفظ كنى تا روزهات روزه تمام و كاملى شود و آن شرط سكوت وجود توست ، نشنيدى مريم بنت عمران گفت : نذر كردم روزه باشم و با انسانى امروز سخن نگويم .يعنى در حال سكوتم ، پس چون روزه گرفتيد ، زبان از دروغ حفظ كنيد و چشم از نامحرمان ببنديد ، با هم دعوا نكنيد ، به هم حسد نبريد ، از هم غيبت نكنيد ، با يكديگر دشمنى ننمائيد ، به هم دروغ نگوئيد ، مباشرت خلاف نداشته باشيد ، با هم مخالفت نكنيد ، از غضب و ناسزا و شماتت و مسخره كردن و جدال و دشمنى و ظلم و سبك سرى و زجر دادن به يكديگر بپرهيزيد .از ياد خداو نماز غفلت نكنيد ، صمت و سكوت از هر گناه مربوط به زبان را رعايت نماييد ، بردبارى و استقامت و صدق را مراعات كنيد و دورى از شر و اجتناب از قول زور و كذب و افترا و خصومت و ظن سوء و غيبت و سخنچينى را نصب العين خود قرار دهيد . خود را مشرف به آخرت ببينيد و منتظر آن ايام باشيد ، چشم داشت به وعده خدا داشته و در راه رسيدن به لقاى او قرار گيريد ، آرامش و وقار و خشوع و خضوع به خرج دهيد و ذلت عبد خائف از مولا را در خود تحقق دهيد ، در مقام خوف و رجا و رغبت و رهبت باشيد ، به نحوى كه دلهاى خود را از عيوب پاك كرده و درون را از حقه بازى پيراسته و جسم را از آلودگىها شسته باشيد ، تا از ما سوى اللّه آزاد شده و با اين روزه كه داراى چنين سكوتى از همه گناهان است به ولايت خدا پيوسته باشيد ، گناهانى كه خداوند شما را در ظاهر و باطن از آن نهى كرده است .حق خشيت او را در نهان و آشكار به جاى آر و در ايام روزه وجودت را به حق ببخش ، به نحوى كه قلب را براى او فارغ كنى و دل را براى اجراى امر او منصوب نمايى ، چون چنين كردى به حقيقت روزهدار شدى و امر مولايت را اطاعت كردى و هر چه از اين برنامه كم بگذارى به مقدار آن از ارزش روزهات كم مىشود ، تا اين كه حضرت صادق عليهالسلام فرمود :روزه فقط خوددارى از خوردن و آشاميدن نيست ، خداوند روزه را حجاب بين عبد و تمام گناهان فعلى و قولى قرار داد ، آن كس كه اين شرايط را عمل كند روزه را افطار كرده كه روزه داران چقدر اندكاند و گرسنگان چه زيادند[279] .