478 ـ حلم آيت اللّه‏ اصفهانى - عرفان اسلامی جلد 13

گفت :

تو فرزند زن سياه چهره بد زبانى ، حضرت فرمود : اگر راست مى‏گويى خدا مادرم را رحمت كند ، اگر دروغ مى‏گويى خدا تو را بيامرزد ، نصرانى از شدّت حلم و بردبارى حضرت مسلمان شد .

خواجه به پيروى از اين حلم است كه وقتى در زمان قدرت و سطوت و وزارتش نامه‏اى برايش آمد ، در آن نامه به خواجه خطاب شده بود اى سگ ! پسر سگ ! آن‏جناب جواب نوشت اين موضوعى كه براى من نوشته‏اى صحيح نيست ؛ زيرا سگ از حيوانات چهار پاست و پارس كننده و داراى ناخن‏هاى بزرگ است ولى من قامتم موزون ، پوستم روشن ، ناخنم كوتاه و داراى نطق و ضحكم و اين از امتيازات انسان است ، خواجه در جواب آن مرد يك كلمه زشت ننوشت ، به همين خاطر است كه علامه حلى آن بزرگ مرد جهان دانش در اجازه‏اش براى خواجه نوشت : شيخ ما خواجه طوسى برترين فرد اهل زمان در علوم عقليه و نقليه است ، در علوم فلسفى و احكام شرعى بر وفق مذهب اماميه داراى تأليفات زيادى است ، شريف‏ترين كسى كه در اين زمان در اخلاق ديده‏ام اوست ، خداوند قبرش را نورانى كند[490] .

478 ـ حلم آيت اللّه‏ اصفهانى

حضرت آيت اللّه العظمى سيد ابوالحسن اصفهانى از مراجع بزرگ تقليد و مقيم نجف اشرف بود ، از شاگردان آن جناب سه داستان در حلم و بردبارى و كرامت نفسش شنيده‏ام كه دانستنش براى همه سودمند است .

1 ـ از هندوستان از آن حضرت عالمى فقيه و دانشمندى بصير جهت سرپرستى شيعيان آن سامان درخواست كردند ، سيد يكى از فضلاى نجف را خواست ، براى او اجازه مفصّلى در علم و دانش و فقه و بينش نوشت و از شيعيان آن سامان درخواست كرد كه وجود آن عالم بزرگ را مغتنم بشمارند ، آن عالم متن اجازه را خواند ، سپس با چهره‏اى جدّى رو به سيد كرد و گفت : بدان كه من از جانب تو به بلاد هند مى‏روم اما اگر از من مسئله مرجع تقليد را بپرسند من ديگرى را براى مرجعيت معرفى مى‏كنم ؛ زيرا شما را اعلم نمى‏دانم !

سيد با كمال متانت و بردبارى فرمودند ، من شما را جهت تبليغ اسلام و حلال و حرام خدا به هندوستان مى‏فرستم نه براى تبليغ شخصيت و مرجعيت خودم .