مىگويند : ابليس در برابر بندهاى از بندگان خالص حق ظاهر شد ؛ آن عبد بيدار از او پرسيد : در كدام يك از اخلاقيات انسان كمك مؤثّرترى براى تو است كه او را به بدبختى بنشانى ؟ گفت : خشم ، چون انسانى به غضب گرفتار شود او را به بازى مىگيرم چنان كه كودك توپ را مىگيرد[79] !
74 ـ پرخورى
پرخورى و سيرى از غذا ، يكى از راههاى تسلط شيطان بر قلب است . هر چند غذاى حلال باشد ؛ زيرا پرخورى و سيرى علّت تقويت شهوات است و شهوات از برّندهترين اسلحههاى ابليس ملعون است .مىگويند : يحيى ، ابليس را با قفلهاى متعدّدى ديد ، از او پرسيد : اينها چيست ؟گفت : شهواتى كه به وسيله آنها انسان را از بندگى بازمىدارم .يحيى گفت : در اين قفلها براى من هم چيزى هست ؟ گفت : آرى ، زمانى كه پر بخورى تو را نسبت به نماز و ذكر سنگين كرده و آنطور كه بايد نمىتوانى نماز بخوانى و شيرينى ذكر حق را بيابى . يحيى گفت : غير از اين هم چيزى هست ؟ گفت : نه .يحيى گفت : از اين پس تعهد خدايى بر من است كه شكم خود را از غذا پر نكنم .ابليس هم گفت : به خدا قسم از اين به بعد ، هرگز مسلمانى را نصيحت نخواهم كرد[80] .
75 ـ به هنگام خشم مراقب باش
نقل مىكنند :ابليس به نظر عبداللّه بن حنظله آمد و گفت : مىخواهم چيزى به تو بياموزم !عبداللّه گفت : هيچ حاجتى به آموختن از تو ندارم . گفت : عبداللّه ! دقت كن اگر مطلبم خير بود قبول كن ورنه مرا از خود بران . اى پسر حنظله ! از غيرخدا تقاضا و تمنّا نداشته باش و به هنگام خشم مواظب باش كه به كجا كشيده مىشوى[81] !
76 ـ مال دنيا
روايت شده :به وقت ولادت عيسى ، فرزندان ابليس به پدر خود گفتند : امروز سر بتها و اصنام افتاد ، چه خبر شده ؟ گفت : نمىدانم . دورى زد و برگشت و از ولادت عيسى ، خبر داد و گفت : دوره بتپرستى تمام شد ، انسان را از راه عجله و سبك گرفتن كار گمراه كنيد .از ديگر راههاى غلبه شيطان درهم و دينار و طلا ونقره و توابع اين دو فلز است ، آن چنان دل را به مال پيوند مىدهد كه براى انسان همّت و اراده و محبّت و عشقى جز به مال نماند و از اين راه تمام وقت گرانبها و عمر پر قدرش صرف شود تا جايى كه چشم باز كند ، خود را در عمق جهنّم ببيند[82] !!
77 ـ مغلوب شيطان
از قول شيطان نقل مىكنند كه گفته : در سه جا به طور حتم انسان مغلوب من است : به دست آوردن مال نامشروع ، خرج مال در غير جاى خودش و منع حقوق مالى[83] .