ثابت بن عبيد انصارى
وى از اصحاب بدر و از ياران باوفاى اميرمؤمنان عليه السلام است كه در صفّين به شهادت رسيد. [ الاصابه، ج 1، ص 392؛ اسد الغابه، ج 1، ص 227. ]او آزاد شده زيد بن ثابت است و از اصحاب انصار و كوفى است و رواياتى از او نقل شده است. [ تهذيب التهذيب، ج 1، ص 552. ]
ثابت بن قيس بن خطيم
ثابت فرزند قيس بن خطيم، منسوب به ظفر بود كه شاخه اى از اوس است. به گفته ابن اثير وى جزو اصحاب رسول اللَّه صلى الله عليه و آله بود و در زمان خلافت معاويه درگذشت. پدرش قيس بن خطيم از شاعران عصر جاهليت بود كه به كفر باقى ماند. وى قبل از هجرت پيامبر به مدينه، از دنيا رفت.ثابت از ياران اميرالمؤمنين عليه السلام گرديد و در جنگ جمل، صفّين و نهروان حضرت عليه السلام را همراهى كرد و سه فرزندش عمرو، يزيد و محمد در واقعه حرّه كشته شدند، و فرزند ديگرش عدى بن ثابت از راويان ثقه به شمار مى رود. [ اسد الغابه، ج 1، ص 228. ]
هم چنين ثابت در اُحد و تمام غزوه هاى بعد از آن در ركاب رسول اللَّه صلى الله عليه و آله بود و به نقلى در غزوه اُحد، دوازده زخم برداشت. ثابت در زمان خلافت اميرمؤمنان به ولايت مدائن منصوب شد و تا زمان حكومت معاويه زندگى كرد. [ الاصابه، ج 1، ص 393؛ تاريخ بغداد، ج 1، ص 176. ]
خطيب از عبداللَّه بن عماره نقل مى كند: ثابت بن قيس، مردى قوى و قاطع بود كه به حضرت على عليه السلام علاقه مند و همواره نسبت به آن حضرت وفادار ماند و در خدمت آن حضرت فداكارى هايى بسيارى كرد و اميرالمؤمنين عليه السلام هم به او اعتماد داشت و او را بر حكومت مدائن منصوب كرد. او تا زمان ورود مغيرة بن شعبه والى مدائن بود و بر آن جا حكومت مى كرد و معاويه همواره از موقعيتش بيمناك بود. [ الاصابه، ج 1، ص 393؛ تاريخ بغداد، ج 1، ص 176. ]