اصحاب امام علی(علیه السلام) جلد 1

باز ممكن است بپرسند: اساساً مى توان به اين گونه افراد صحابى گفت؟ بايد بگويم كه: در اين جا منظور ما از صحابى نيروها و افرادى هستند كه در اطراف امام عليه السلام بودند و موردِ عتاب و خطاب و يا تشويق و ستايش آن بزرگوار قرار گرفتند و به هر جهت روزگارى جزو اطرافيان، لشكريان و يا نيروهاى مديريتى حضرت عليه السلام قرار داشتند.

5" روش تحقيق بنده در سامان دهى اين اثر بدين گونه بود كه ابتدا فهرست بلندى از ياران حضرت عليه السلام را كه به نوعى با ايشان مرتبط بودند به تدريج تهيه نموده و براى نگارش شرح حالشان به نكته هايى چون: نام و نسب و كنيه، تاريخ تولد و وفات يا شهادت، پدر و مادر و طايفه، محيط رشد، ويژگى هاى علمى و ادبى، فراز و فرودهاى اخلاقى و سياسى، ميزانِ اطاعت پذيرى هاى آگاهانه و يا تمرّدها، پيشينه در اسلام، شركت در جنگ ها و مسائلى از اين دست را مورد توجه قرار دادم.

آن گاه براى اطلاع دقيق از اين معيارها به منابعِ دست اول و كهن و مجموعه اى از كتاب هاى معتبرِ رجالى، حديثى و تاريخى كه به نوعى امكانِ جست و جوى اين مسائل در آنها بود، رجوع كردم.

در اين كند و كاوها گاه در مورد شخص خاص، تناقض ها و گفته هاى ضد و نقيضى وجود داشت كه رسيدن به رأىِ صائب و ديدگاه سنجيده، ديدنِ اقوال گوناگون و منابع متعدّد و تأملات فراوان را مى طلبيد. به لطف خدا در اين خصوص، گاه توفيقِ گره گشايى برايم فراهم آمد.

اين اثر در سه جلد با دو هزار صفحه وزيرى طراحى شد و كارِ ويرايش و حروف چينى و صفحه بندىِ نهايى آن نيز در همين تعداد صفحه به پايان رسيد. اما با مشورت هايى كه صورت گرفت قرار شد در دو جلد، به طورى كه به هدف اصلى تحقيق، لطمه اى وارد نشود، تلخيص شود. حاصلِ اين كند و كاوها و تلخيص ها، اثرى است كه اينك پيش رو داريد. در پايان، پيشاپيش نقدهاى همه خوانندگان فهيم و فرهيخته را پذيرا هستم و از لطفشان سپاس گزارم. اين اثر، گامِ كوچك ديگرى است در آستانه شخصيت امير مؤمنان على عليه السلام و معرفىِ ياران آن حضرت، اميد كه در پيشگاه با عظمتش مقبول افتد و صفاى باطنىِ اصحاب واقعى و با وفايش دستگيرمان باشد.