ترجمه تفسیر المیزان جلد 20
لطفا منتظر باشید ...
خدا شدن تفسير كردهاند، و از ائمه اهل بيت (ع) روايت شده كه تبتل به اين معناست كه دست التماس به درگاه خدا برآرى و تضرع و زارى كنى. و اگر ما ذكر را به ذكر لفظى حمل كنيم اين معنا مناسبتر از معناى اول است.كلمه" تبتيلا" ظاهرا مفعول مطلق است، و مقتضاى ظاهر اين بود كه بفرمايد:" و تبتل اليه تبتلا"، اگر اين طور نفرمود، و به جاى آن كلمه" تبتيلا" را آورد، به قول بعضى «1» براى اين بود كه باب تفعل از" بتل" متضمن معناى باب تفعيل آن نيز هست، پس مثل اين است كه فرموده باشد:" بتل اليه تبتيلا" و معنايش يا اين است كه ارتباط نفس خود را از هر چيز ديگر قطع كن، و تنها به خدا دل ببند، و يا اين است كه نفس خود را وا بدار به اينكه دست تضرع به درگاه خدا بردارد. و به قول بعضى «2» ديگر آوردن" تبتيلا" به جاى" تبتلا" براى اين بوده كه رعايت قافيه آخر آيات قبل شده باشد." رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا" جمله اول آيه وصفى است كه به اصطلاح از وصفيت مقطوع شده، و تقدير آن" هو رب المشرق و المغرب" است، و جمله" رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ" در معناى" رب همه عالم" است براى اينكه مشرق و مغرب دو جهت نسبى است كه مشتمل بر تمامى جهات عالم مشهود است، و اگر از ميان شش جهت تنها اين دو جهت را ذكر كرد، براى اين بود كه با ليل و نهار كه قبلا ذكرش شده بود مناسبتر بود، چون شب و روز مربوط به طلوع و غروب است.خواهى پرسيد براى اشاره به ربوبيت خداى تعالى همان كلمه" ربك" كافى بود، چه باعث شد كه دوباره بفرمايد:" رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ"؟در پاسخ مىگوييم: خواست تا از زبان رسول خدا (ص) فهمانده باشد كه اگر مامور شده خداى تعالى را رب خود بگيرد، براى اين بود كه پروردگار هم رب او است و هم رب همه عالم، نه اينكه تنها رب او باشد، همانطور كه چه بسا بعضى از مشركين به تنهايى براى خود بتى انتخاب مىكردند، غير آن بتى كه ديگران داشتند، و اگر رب گرفتن خداى تعالى از ناحيه رسول خدا (ص) از اين باب باشد، و يا حد اقل كسى چنين احتمالى را بدهد، ديگر آن جناب نمىتواند مردم را به سوى توحيد دعوت كند، چون مردم در پاسخش مىگويند: خيلى خوب خداى تعالى رب تو باشد، رب ما هم رب ما باشد.
