اقوال مختلف در باره مراد از" كوثر" و بيان شواهد دال بر اينكه مراد از آن ذريه پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) يعنى فرزندان فاطمه (عليها السلام) است
ولى مفسرين در تفسير كوثر و اينكه كوثر چيست اختلافى عجيب كردهاند: بعضى «2» گفتهاند: خير كثير است. و بعضى معانى ديگرى كردهاند كه فهرستوار از نظر خواننده مىگذرد:1- نهرى است در بهشت.2- حوض خاص رسول خدا (ص) در بهشت و يا در محشر است.
3- اولاد رسول خدا (ص) است.
4- اصحاب و پيروان آن جناب تا روز قيامت است.
5- علماى امت او است.
6- قرآن و فضائل بسيار آن.7- مقام نبوت است.
8- تيسير قرآن و تخفيف شرايع و احكام است.
9- اسلام است.
10- توحيد است.
11- علم و حكمت است.
12- فضائل رسول خدا (ص) است.13- مقام محمود است. 14- نور قلب شريف رسول خدا (ص) است «3». و از اين قبيل اقوالى ديگر كه به طورى كه از بعضى «4» از مفسرين نقل شده بالغ بر بيست و شش قول است.صاحبان دو قول اول استدلال كردهاند به بعضى روايات، و اما باقى اقوال هيچ دليلى ندارند به جز تحكم و بى دليل حرف زدن، و به هر حال اينكه در آخر سوره فرمود:" إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ" با در نظر گرفتن اينكه كلمه" ابتر" در ظاهر به معناى اجاق كور است، و نيز با در نظر گرفتن اينكه جمله مذكور از باب قصر قلب است، چنين به دست مىآيد كه منظور از كوثر، تنها و تنها كثرت ذريهاى است كه خداى تعالى به آن جناب ارزانى داشته، (و بركتى است كه در نسل آن جناب قرار داده)، و يا مراد هم خير كثير است و هم كثرت ذريه، چيزى كه هست كثرت ذريه يكى از مصاديق خير كثير است، و اگر مراد مساله ذريه به استقلال و يا به طور ضمنى نبود، آوردن كلمه" ان" در جمله" إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ" فايدهاى نداشت، زيرا كلمه" ان" علاوه بر تحقيق، تعليل را هم مىرساند و معنا ندارد بفرمايد ما به تو حوض داديم، چون كه بدگوى تو اجاق كور است و يا بى خبر است.
(1) مجمع البيان، ج 10، ص 548.(2) روح المعانى، ج 30، ص 245.(3 و 4) روح المعانى، ج 30، ص 244 و 245.