توضيحى در باره اينكه نفرين به ابو لهب و اينكه فرمود:" سَيَصْلى‏ ناراً ..." عدم اختيار ابو لهب در جهنمى شدن را افاده نمى‏كند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 20

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

مى‏شود، و به زودى همسرش نيز داخل آن خواهد شد، و كلمه" حمالة"- به فتحه آخر- در جمله" حَمَّالَةَ الْحَطَبِ" از اين جهت فتحه به خود گرفته كه به اصطلاح وصفى است كه به منظور مذمت موصوف آن از وصفيت افتاده و در اينجا به عنوان نام آن زن آمده، و در نتيجه چنين معنا مى‏دهد: من مذمت مى‏كنم حمالة الحطب را.

ولى بعضى«1» گفته‏اند منصوب شدن" حمالة" بخاطر آن است كه حال از كلمه" امرأة" است، و اين معناى لطيفى مى‏دهد كه به زودى مى‏آيد.

" فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ" كلمه" مسد" به معناى طنابى است كه از ليف خرما بافته شده باشد، و اين جمله بنا بر اينكه كلمه" حمالة" حال باشد، حال دوم از كلمه" امرأة" است.

و ظاهرا مراد از اين دو آيه اين باشد كه همسر ابو لهب به زودى در آتش دوزخ در روز قيامت به همان هيئتى ممثل مى‏گردد كه در دنيا به خود گرفته بود، در دنيا شاخه‏هاى خاربن و بته‏هايى ديگر را با طناب مى‏پيچيد و حمل مى‏كرد، و شبانه آنها را بر سر راه رسول خدا (ص) مى‏ريخت تا به اين وسيله آن جناب را آزار دهد، در آتش هم با همين حال، يعنى طناب به گردن و هيزم به پشت ممثل گشته عذاب مى‏شود.

توضيحى در باره اينكه نفرين به ابو لهب و اينكه فرمود:" سَيَصْلى‏ ناراً ..." عدم اختيار ابو لهب در جهنمى شدن را افاده نمى‏كند

در مجمع البيان مى‏گويد: اگر كسى سؤال كند بعد از اين نفرين كه خدا در حق ابو لهب كرده، آيا جهنمى بودن او جبرى نيست، و آيا او باز هم مى‏توانسته ايمان بياورد، و آيا اگر ايمان مى‏آورد نفرين خدا تكذيب نمى‏شد؟

در پاسخ مى‏گوييم: باز هم ايمان آوردن، تكليف ابو لهب بوده، چون نفرين، تكليف ثابت را بر نمى‏دارد، و نفرين خداى تعالى بر او در حقيقت تهديد او است، خواسته است بفرمايد اگر ايمان نياورى چنين و چنانت مى‏كنم «2».

مؤلف: اشكال مذكور ناشى از غفلت است، غفلت از اين حقيقت كه تعلق قضاى حتمى الهى به فعلى از افعال اختيارى انسان، باعث بطلان اختيار انسان نمى‏شود، چون فرض اين است كه اراده الهى- و همچنين فعل خداى تعالى- تعلق گرفته به فعل اختيارى انسان، بدان جهت كه فعل انسان است، يعنى اختيارى است، و اگر فعل انسان و به عبارتى فعل ابو لهب به اختيار خود او صادر نشود، باعث مى‏شود كه اراده خدا از مرادش تخلف كند و اين محال است، و وقتى فعلى كه متعلق قضاء موجب است، اختيارى شد، تركش هم اختيارى خواهد

(1) روح المعانى، ج 30، ص 263.

(2) مجمع البيان، ج 10، ص 560.

/ 691