لطفا منتظر باشید ...
بعضىها «1» گفتهاند: مراد از رسول كه اين صفات براى او ذكر شده، خود رسول خدا (ص) است، ولى اين حرف درست نيست، چون با آيات بعدى نمىسازد.
وجه اينكه فرمود:" صاحب شما" ديوانه نيست
" وَ ما صاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ" اين آيه عطف است بر جمله" إِنَّهُ لَقَوْلُ ..."، و رد تهمتى است كه كفار به رسول خدا (ص) مىزدند و او را مجنون مىخواندند و اينكه از رسول خدا (ص) به عبارت" صاحبكم- همنشين شما" تعبير كرده، به قول آن مفسر «2» خواسته است تهمت كفار را تكذيب كند، كه او را مجنون مىخواندهاند، و ساحتش را از چنين چيزهايى منزه بدارد، پس اين جمله اشاره دارد به اينكه او از اول عمرش تا كنون با شما معاشرت داشته، در بين شما بوده، و شما او را از هر كس ديگر بهتر مىشناسيد، و او را داراى كمالى از عقل، و رزانتى از رأى، و صدقى در قول يافتهايد، و كسى را كه چنين كمالاتى داشته باشد، به جنون نسبت نمىدهند.
و اگر جبرئيل را به آن صفات ششگانه بستود، و چنين مدحى از رسول خدا (ص) نكرد، دليل نمىشود بر اينكه جبرئيل مقامى بلندتر از رسول خدا (ص) دارد، براى اينكه زمينه گفتار اين است كه بفهماند اين قرآن اوهام ديوانگان و القائات شيطانى نيست، بلكه از طريق وحى و بوسيله چنين فرشتهاى نازل شده، و خلاصه اينكه راه نزول آن، راه سالمى بوده، و حتى احتمال خيانت و خطا هم در آن نيست، زيرا فرشته وحى صفاتى چنين و چنان دارد، و در چنين زمينهاى جاى ستودن رسول خدا (ص) نيست و اين توجيه را ديگران هم كردهاند.
البته در مطاوى و لابلاى كلام خدا صفات كريمهاى از رسول خدا (ص) ديده مىشود، كه با در نظر گرفتن آن، هيچ شكى باقى نمىماند در اينكه آن جناب افضل از جبرئيل و از همه ملائكه است، براى اينكه مىبينيم همه را مامور ساخته كه براى بشر سجده و خضوع كنند، براى اينكه انسان خليفه خدا در زمين است.
" وَ لَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ" ضمير فاعل در جمله" راه" به كلمه" صاحب"، و ضمير" ه" كه ضمير مفعول است به رسول كريم كه همان جبرئيل باشد بر مىگردد.
(1) تفسير قرطبى، ج 10، ص 340.
(2) تفسير روح المعانى، ج 30، ص 60.
