بحث روايتى (رواياتى در باره نزول سوره مدثر و بعضى آيات نخست آن)
در الدر المنثور است كه طيالسى، عبد الرزاق، احمد، عبد بن حميد، بخارى، مسلم، ترمذى، ابن الضريس، ابن جرير، ابن منذر، ابن مردويه، و ابن الانبارى در كتاب" مصاحف" از يحيى بن ابى كثير روايت كردهاند كه گفت: من از ابو سلمة بن عبد الرحمن از اولين سورهاى كه از قرآن نازل شده پرسيدم، گفت سوره" يا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ" است. گفتم: آخر مىگويند اولين سوره" اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ" بوده؟ ابو سلمه گفت: خود من از جابر بن عبد اللَّه از اين معنا سؤال كردم، همين را كه به شما گفتم پاسخ داد و اضافه كرد: من به تو نمىگويم مگر همان را كه رسول خدا (ص) براى ما فرمود.رسول خدا (ص) فرمود: من مجاور در غار حرا بودم، همين كه ايام اقامتم در حرا به پايان رسيد، صدايى شنيدم كه مرا مىخواند، سمت راست خود را نظر كردم كسى را نيافتم، سمت چپم را نظر كردم كسى را نيافتم، پشت سرم را نظر كردم چيزى نديدم، بالاى سرم را نظر كردم فرشتهاى را كه قبلا در حرا نزدم آمده بود ديدم، كه بين زمين و آسمان بر كرسى نشسته بود، از ديدنش دچار رعب شده به خانه برگشتم، و گفتم مرا بپيچيد، در اين هنگام اين آيات نازل شد:" يا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ قُمْ فَأَنْذِرْ ... وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ" «1».مؤلف: اين حديث معارض است با احاديث ديگر كه دلالت دارد بر اينكه اولين سوره، سوره علق بوده، مضمون سوره" اقرء" هم مؤيد اين احاديث است، علاوه بر اين جمله" فرشتهاى را كه قبلا در حرا نزدم آمده بود ديدم"، در خود اين حديث اشعار دارد بر اينكه قبل از اين سوره هم وحى بر آن جناب نازل مىشده.و در همان كتاب است كه ابن مردويه از ابو هريره روايت كرده كه گفت: به رسول خدا (ص) عرضه داشتيم: وقتى مىخواهيم داخل در نماز شويم چه بگوييم؟ در پاسخ اين سؤال خداى تعالى آيه" وَ رَبَّكَ فَكَبِّرْ" را نازل كرد، رسول خدا (ص) هم به ما دستور داد نماز را با تكبير افتتاح كنيم «2».مؤلف: در اين روايت شبههاى است، براى اينكه ابو هريره از كسانى است كه مدت(1) الدر المنثور، ج 6، ص 280.(2) الدر المنثور، ج 6، ص 281.