بيان اينكه سوگند" وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ" سوگند به ابراهيم و اسماعيل (عليهما السلام) است‏

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

" وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ" مى‏باشد، يعنى بعد از آنكه به شهر مكه سوگند خورد، به عنوان جمله معترضه مى‏فرمايد در دشمنى مشركين با تو همين بس كه مثل تو پيامبرى با عظمت و حرمتى كه دارى، و مكه به حرمت تو حرمت يافته، و سكنه آن به خاطر آن حرمت، صيد را شكار نمى‏كنند، و برگ درخت را براى چريدن حيوانات خود نمى‏ريزند در آن شهر حرمت ندارى، شكار را حرام مى‏دانند، ولى بيرون كردن تو و كشتنت را حلال مى‏دانند، (نقل از شرحبيل راوى حديث) و در اين جمله معترضه علاوه بر معرفى كه به كفار مكه شده، رسول خدا (ص) را هم به ثبات قدم وامى‏دارد، و آن جناب را تشويق مى‏كند به اينكه دشمنى‏هاى اهل مكه را تحمل كند، و هر شنونده را وادار مى‏كند به اينكه از شدت دشمنى آنان شگفتى كند.

آن گاه مى‏گويد: ممكن هم هست بگوييم: نخست با سوگند خوردن به مكه، شهر ولادت پيامبر او را تسليت داده، خاطرنشان ساخته كه هيچ انسانى خالى از تحمل شدايد نيست، و آن گاه به عنوان جمله معترضه و به منظور تكميل تسليت و تخفيف اندوه آن جناب فرموده:" وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ" يعنى تو به زودى در اين شهر رحل اقامت مى‏افكنى، در حالى كه هر بلايى كه بخواهى بر سر دشمنان مى‏آورى، هر كه را بخواهى مى‏كشى، و يا اسير مى‏كنى، (تا آخر بيانى كه اين مفسر آورده)، و حاصلش اين است كه كلمه" حل" را در مقابل" حرم" بگيريم، و چون حل به معناى اسم فاعل است، قهرا معنايش" محل" (با ضمه ميم و كسره حاء) در مقابل" محرم" خواهد بود، و معنايش اين مى‏شود كه ما به زودى در فتح مكه اين بلد حرام را براى مدتى محل قرار مى‏دهيم، تا بتوانى با كفار مقاتله نموده، هر كه را بخواهى به قتل برسانى.