لطفا منتظر باشید ...
مقصود از توصيف خداى تعالى به" ذى المعارج"
بعضى «2» از مفسرين گفتهاند: مراد از معارج، درجاتى است كه اعتقادات حقه و اعمال صالحه به حسب اختلاف ارزشهايش بدان مقامات بالا مىروند، هم چنان كه خداى تعالى فرموده:" إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ" «3»، و نيز فرموده:" وَ لكِنْ يَنالُهُ التَّقْوى مِنْكُمْ" «4».بعضى «5» ديگر گفتهاند: مراد از معارج، مقامات قربى است كه مؤمنين، با ايمان و عمل صالح خود به آن مقامات ارتقا مىيابند، هم چنان كه خداى تعالى فرموده:" هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما يَعْمَلُونَ" «6»، و نيز فرموده:" لَهُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ" «7»، و نيز فرموده:" رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ" «8».و ليكن حق مطلب آن است كه برگشت دو وجه اخير به همان وجه اول است، و درجات ياد شده همانطور كه گفتيم واقعيتهاى خارجى هستند، نه چون مقامات دنيايى كه(1) تفسير فخر رازى، ج 30، ص 122.(2) روح المعانى، ج 29، ص 56.(3) عقايد حقه كه موجودات پاك خدايند به سوى او بالا مىروند، و عمل صالح در بالا رفتن آنها كمك مىكنند. سوره فاطر، آيه 10.(4) (گوشت و خون قربانيها به خدا نمىرسد) ليكن تقواى شماست كه به او مىرسد. سوره حج، آيه 37.(5) روح المعانى، ج 29، ص 56.(6) مؤمنين نزد خدا درجاتى هستند و خدا بدانچه مىكنيد دانا است. سوره آل عمران، آيه 163.(7) ايشان نزد پروردگارشان درجات و مغفرت و رزقى كريم دارند. سوره انفال، آيه 4.(8) خداى تعالى رفيع الدرجات و صاحب عرش است. سوره مؤمن، آيه 15.
