بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته: نفس لوامه، و جدان، و ...)
در تفسير قمى در ذيل آيه" لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ" آمده كه امام فرمود نفس لوامه، نفس آدمى است كه نافرمانى كرده و خداى عز و جل ملامتش فرموده «2».مؤلف: انطباق اين روايت با آيه شريفه روشن نيست.و در همان كتاب در تفسير آيه شريفه" بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَهُ" آمده است كه امام فرمود: گناه را مقدم مىدارد و توبه را به تاخير مىاندازد و مىگويد بعدا توبه مىكنم «3».و نيز در همان كتاب آمده كه در تفسير جمله" فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ" فرموده، چشم برقى مىزند و ديگر نمىتواند در حدقه بگردد «4».و نيز در همان كتاب در تفسير آيه" بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى مَعاذِيرَهُ" فرموده: انسان خودش مىداند چه كرده هر چند عذر و بهانه بياورد «5».و در كافى به سند خود از عمر بن يزيد روايت كرده كه گفت: من داشتم با امام صادق (ع) شام مىخوردم، امام آيه" بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى مَعاذِيرَهُ" را تلاوت كرد، سپس فرمود: اى ابا حفص چه فايدهاى دارد كه انسان بر خلاف آنچه خدا از آدمى خبر دارد نزد مردم عذر و بهانه بياورد؟ رسول خدا (ص) بارها مىفرمود: هر كس سريرهاى را كه دارد پنهان نگه دارد، خداى تعالى ردايى طبق آن بر ظاهر تنش مىپوشاند، حال چه سريره خوب باشد و چه بد، اگر باطن و سريره خوبى داشته باشد، هر قدر هم بخواهد مردم نفهمند خدا آن را بر ملا مىكند، و اگر سريره بد باشد با زنجير هم(1) تفسير كشاف، ج 4، ص 661.(2 و 3 و 4) تفسير قمى، ج 2، ص 396.(5) تفسير قمى، ج 2، ص 397.