معناى آيه:" نَحْنُ خَلَقْناهُمْ وَ شَدَدْنا أَسْرَهُمْ ..." كه متضمن دفع يك توهم در مورد قدرت خداى تعالى است
" نَحْنُ خَلَقْناهُمْ وَ شَدَدْنا أَسْرَهُمْ وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْدِيلًا" كلمه" شد"- بستن- بر خلاف كلمه" فك"- باز كردن- است. و كلمه" أسر" در اصل به معناى بستن و طناب پيچ كردن است، و بر خود طناب و زنجير و امثال آن نيز اطلاق مىشود، پس معناى اينكه فرمود:" شَدَدْنا أَسْرَهُمْ" اين است كه ما مفاصل آنان را با رشتههاى اعصاب و بافتهاى عضلانى محكم به هم پيوستيم. و ممكن هم هست كلمه" أسر" به معناى ماسور و معناى آيه اين باشد كه: ما پيوند اعضاى مختلف و به هم پيوسته آنان را محكم كرديم، به طورى كه از شدت به هم پيوستگى انسان واحدى شدند." وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْدِيلًا"- يعنى هر گاه بخواهيم امثال آنان را مبدل مىكنيم، يعنى آنان را از بين مىبريم و امثال آنان را بجاى آنان مىآوريم، و اين همان منقرض كردن يك نسل و پديد آوردن نسلى ديگر است.بعضى «1» از مفسرين گفتهاند: مراد تبديل نشاه دنيايى آنان، به نشاه آخرتى ايشان است، ولى اين معنا از سياق به دور است.و آيه شريفه در معناى دفع توهمى است كه ممكن است به ذهن كسى بيايد و توهم كند كه آثمين و كفرانگران با دنيا دوستى و اعراضشان از آخرت مىتوانند خدا را به ستوه آورند و نگذارند اراده او در عالم به كرسى بنشيند، او اراده كرده كه اينان ايمان بياورند و اطاعتش كنند، ولى چنين نمىكنند. براى دفع اين توهم جواب داده كه آنها هر چه باشند مخلوق خدايند، و اين خداى تعالى است كه با سلسله اعصاب و عضلات، اعضايشان را به هم پيوسته، و هر وقت بخواهد اين پيوند را از هم مىگسلد و از بينشان مىبرد و مردمى ديگر بجاى آنان مىآورد، پس چگونه اينان مىتوانند خدا را عاجز كنند، با اينكه خلقت و تدبير امرشان و زندگى و مرگشان به دست اوست؟" إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا" تفسير اين آيه در سوره مزمل گذشت، و كلمه" هذه" اشاره به مطالبى است كه در(1) تفسير كشاف، ج 4، ص 675.