مراد از قسم" وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً"،" وَ النَّاشِراتِ نَشْراً" و سوگندهاى ديگر آغاز سوره مباركه مرسلات براى تاكيد وقوع قيامت‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

اينكه ظاهرا هيچ تناسبى ميان بادهاى متعاقب و ملائكه وحى نيست، تا در يك سياق كه سياق سوگند است بين آن دو جمع شود، و هر دو نوع سوگند در سلك واحدى قرار گيرند، و توجيهات مختلفى كه در اين باب كرده‏اند، معانى بعيدى است از ذهن، به طورى كه هيچ شنونده‏اى بدون توجه قبلى، به آن معانى منتقل نمى‏شود.

پس وجه صحيح همان است كه از اين سخنان كه بسيار هم زياد است صرفنظر كنيم، چون به هيچ وجه تحت ضابطه در نمى‏آيند، و بايد بگوييم در همه صفات پنجگانه ملائكه وحى منظورند نظير ساير سوگندهايى كه در ابتداى سوره صافات آمده، مى‏فرمايد:" وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا فَالزَّاجِراتِ زَجْراً فَالتَّالِياتِ ذِكْراً" «1»، و در معناى آن است آيه شريفه زير كه مى‏فرمايد:" عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى‏ غَيْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى‏ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ" «2» كه ترجمه‏اش در اوائل كتاب در تفسير سوره جن گذشت.

مراد از قسم" وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً"،" وَ النَّاشِراتِ نَشْراً" و سوگندهاى ديگر آغاز سوره مباركه مرسلات براى تاكيد وقوع قيامت‏

پس جمله" وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً" سوگندى است از خداى تعالى به مرسلات. و كلمه" عرف"- به ضمه عين و سكون راء- به معناى دسته مويى است كه در گردن اسب مى‏باشد و هر امرى را كه به طور تعاقب و پشت سر هم واقع بشود به يال اسب تشبيه مى‏كنند، مثلا به عنوان استعاره گفته مى‏شود فلانى‏ها مثل يال اسب آمدند، يعنى پشت سرهم. و يا گفته مى‏شود:

" جاءوا اليه عرفا واحدا- به يك يال نزدش آمدند"، يعنى زنجيروار و متصل به هم آمدند. كلمه" عرف" به معناى معروف از هر كار نيز مى‏آيد، چه كار نيك و چه كار زشت، و اين كلمه در آيه مورد بحث اگر به معناى اول گرفته شود حال، و معنايش چنين خواهد بود:" سوگند به فرشتگان روانه شده، در حالى كه پشت سرهم مى‏آيند"، و اگر به معناى دوم گرفته شود مفعول له خواهد بود، و چنين معنا مى‏دهد:" سوگند به فرشتگان كه به خاطر كارى خير و معروف روانه شده‏اند"، و كلمه" ارسال" در مقابل كلمه" امساك" است، اولى به معناى رها كردن، و دومى به معناى نگه داشتن است، و اگر مرسل‏ها را مؤنث آورد، و نفرمود:

" و المرسلين عرفا"، براى اين اعتبار بوده كه فرشتگان جماعتى بودند، و يا به اعتبار آن روحى‏

(1) سوگند به آنها كه صف كشيده‏اند، همانها كه قويا نهى مى‏كنند و آنها كه پى در پى ذكر را تلاوت مى‏كنند. سوره صافات، آيات 1- 3.

(2) عالم الغيب او است و هيچ كس را بر اسرار غيبش آگاه نمى‏سازد. مگر رسولانى كه آنها را بر گزيده است و مراقبتى از پيش رو و پشت سر براى آنها قرار مى‏دهد، تا بداند پيامبرانش رسالتهاى پروردگارشان را ابلاغ كرده‏اند. سوره جن، آيات 26- 28.