معناى اينكه خطاب به پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرمود:" وَ نُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرى‏- تو را براى يسرى آسان مى‏كنيم" و نكته‏اى كه اين تعبير متضمن است‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

اين است كه ما به زودى خاطرت را در تلقى وحى و حفظ آن آسوده مى‏كنيم، به علت اينكه ما هم به ظاهر اشيا آگهى داريم، و هم به باطن آنها، در مورد تو نيز هم از ظاهر حالت خبر داريم و هم از باطنت، و مى‏دانيم كه در دل چقدر اهتمام به امر وحى دارى، و تا چه حد بر اطاعت پروردگارت در آنچه دستورت مى‏دهد حريصى.

و در جمله" إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ إِنَّهُ يَعْلَمُ ..." التفاتى از تكلم مع الغير" ما به زودى چنين و چنان مى‏كنيم" به غيبت (مگر آنچه خدا بخواهد)، بكار رفته، و نكته آن اشاره به حجت و دليل استثنا است، مى‏فهماند كه اگر گفتيم ما كه به پيامبر (ص) علم و حفظ قرآن را افاضه مى‏كنيم، قدرت بر خلاف آن را از خود سلب نمى‏كنيم، علتش اين است كه خداى تعالى مستجمع جميع صفات كمال است، كه يكى از آنها قدرت مطلقه است، و عين اين علت در جمله" انه يعلم" نيز جريان دارد، يعنى اگر در آن هم التفات بكار رفته براى اشاره به علت مذكور است.

معناى اينكه خطاب به پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرمود:" وَ نُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرى‏- تو را براى يسرى آسان مى‏كنيم" و نكته‏اى كه اين تعبير متضمن است‏

" وَ نُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرى‏" كلمه" يسرى" مؤنث" ايسر" است، و مصدر" تيسير" كه فعل" نيسر" از آن مشتق شده به معناى آسان كردن است، و در اين جمله كلمه" يسرى" صفتى است كه در جاى موصوف محذوف خود نشسته، تقدير كلام" و نيسرك للطريقة اليسرى" است، مى‏فرمايد ما تو را آن چنان رهنمون مى‏شويم كه همواره براى دعوت و تبليغ زبانى و عمليت آسان‏ترين طرق را اتخاذ كنى، عده‏اى را هدايت كنى، و عده‏اى ديگر را اتمام حجت نمايى، و در برابر آزارشان صبر كنى.

مقتضاى ظاهر كلام اين بود كه بفرمايد:" و نيسر لك اليسرى" طريقه آسان را براى تو فراهم مى‏كنيم، هم چنان كه موسى (ع) در دعايش گفت:" وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي" «1»، نه اينكه بفرمايد تو را براى يسرى آسان مى‏كنيم، حال بايد ديد چرا اينطور تعبير كرد؟ در جواب مى‏گوييم: در آيه شريفه سخن از اين معنا رفته كه نفس شريف پيامبر (ص) را مجهز به الهامهايى مى‏كند كه بتواند وظيفه رسالت خود را به آسانى و به بهترين طريق انجام دهد، اگر فرموده بود:" و نيسر لك اليسرى" نفس شريف رسول خدا (ص) را در اين موهبت هيچكاره معرفى كرده بود، و با دگرگون كردن تعبير فهمانده كه كارى مى‏كنيم كه خود تو بهترين طريقه را انتخاب كنى.

(1) امر مرا براى من آسان كن. سوره طه، آيه 26.