در قيامت رابطه تاثير و تاثر اسباب عادى از بين مى‏رود

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مخلد نمى‏شوند. و اگر كلمه" نعيم" و" جحيم" را نكره آورده- بطورى كه گفته شده «1»- براى اين بوده كه بفهماند عظمت آن نعمت و هول و هراس آن دوزخ چيزى نيست كه بتوان به آن پى برد.

" يَصْلَوْنَها يَوْمَ الدِّينِ" ضمير" ها" به جحيم بر مى‏گردد، مى‏فرمايد فجار در روز جزا براى ابد ملازم دوزخند، و از آن جدا شدنى نيستند.

" وَ ما هُمْ عَنْها بِغائِبِينَ" اين آيه عطف تفسيرى است بر آيه قبل و همان مفاد را تاكيد مى‏كند، و خلاصه مجددا مى‏فرمايد اهل دوزخ از دوزخ غايب نمى‏شوند، و منظور اين است كه از آن بيرون نمى‏آيند، پس آيه مورد بحث در معناى آيه" وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ" «2» است.

" وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ" اين جمله روز جزا را بزرگ و هول‏انگيز معرفى مى‏كند، و معنايش اين است كه: تو نمى‏توانى به حقيقت يوم الدين احاطه پيدا كنى. و اين كنايه است از عظمت، و اينكه يوم الدين بالاتر از آن است كه قالب الفاظ بتواند آن را آن طور كه هست در خود بگنجاند، در اين جمله مى‏توانست به آوردن ضمير اكتفاء كند، ولى نكرده، و مجددا كلمه" يوم الدين" را آورد تا بزرگى آن روز را تاكيد كند.

" ثُمَّ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ" تكرار جمله نيز براى تاكيد مطلب است.

" يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ" كلمه" يوم" ظرفى است كه به تقدير" اذكر" و يا نظير آن منصوب شده، يعنى به ياد آر روزى را كه هيچ كس براى كسى مالك چيزى نيست، و اين آيه علاوه بر آنچه در آيه قبل بود بيان اجمالى ديگرى است براى حقيقت يوم الدين.