بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات" عامِلَةٌ ناصِبَةٌ"" فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ" و در باره حساب اعمال)
در مجمع البيان آمده كه ابو عبد اللَّه امام صادق (ع) فرمود: هر مسلمان ناصبى كه با على (ع) و دودمانش دشمنى مىورزد، هر چند اهل عبادت و رياضت باشد، سرانجامش به اين آيه است كه مىفرمايد:" عامِلَةٌ ناصِبَةٌ تَصْلى ناراً حامِيَةً" «1».مؤلف: اين روايت را صاحب كتاب ثواب الاعمال هم با ذكر سند نقل كرده، به اين عبارت كه هر ناصبى هر چند اهل عبادت و رياضت باشد سرانجام به اين عاقبت مىرسد كه آيه" عامِلَةٌ ناصِبَةٌ تَصْلى ناراً حامِيَةً" بيانگر آن است «2».و در همان كتاب از ابن عباس روايت كرده كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود:" ضريع" چيزى است كه در آتش دوزخ شبيه بخار كه از صمغ صبر تلختر، و از جيفه متعفن بدبوتر، و از آتش سوزندهتر است، و نام ضريع را خداى تعالى بر آن نهاده «3».و در تفسير قمى در ذيل آيه" لا تَسْمَعُ فِيها لاغِيَةً" آمده كه امام فرمود: لاغيه به معناى شوخى و دروغ است. و در معناى جمله" لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ" فرمود يعنى تو نه حافظ ايشانى، و نه نويسنده اعمالشان «4».و در الدر المنثور است كه ابن ابى شيبه، احمد، عبد بن حميد، مسلم، ترمذى، نسايى، ابن ماجه، ابن جرير، حاكم، ابن مردويه، و بيهقى در كتاب" الاسماء و الصفات" از جابر روايت كردهاند كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود: من مامور شدم به اينكه با مردم جنگ كنم تا بگويند" لا اله الا اللَّه"، همين كه اين كلمه را گفتند از ناحيه من اموال و خونهايشان محفوظ و محترم خواهد بود، و من جز به حق نه مالى از ايشان مىستانم و نه خونى مىريزم، حال چه اينكه گفتن اين كلمه توأم با اعتقاد درونى باشد، و چه صرف لقلقه زبان، حساب اين معنا با خداست، آن گاه اين آيه را قرائت كردند:" فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ" «5».(1) مجمع البيان، ج 10، ص 479.(2) ثواب الاعمال، ص 247، ح 3.(3) مجمع البيان، ج 10، ص 479.(4) تفسير قمى، ج 2، ص 418 و 419.(5) الدر المنثور، ج 6، ص 343.