چند روايت از طرق عامه دال بر حضور مردى سياه نزد رسول اللَّه (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و نزول سوره هل اتى‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

(غذايى است كه جو را با روغن آغشته نموده و سپس مى‏پزند) همين كه آن را پختند و پيش روى خود نهادند تا تناول كنند، مسكينى آمد و گفت خدا رحمتتان كند مسكينى هستم، على (ع) برخاست و يك سوم آن طعام را به سائل داد. چيزى نگذشت كه يتيمى آمد و گفت: خدا رحمتتان كند، باز على برخاست و يك سوم ديگر را به يتيم داد. پس از لحظه‏اى اسيرى آمد و گفت خدا رحمتتان كند باز على (ع) ثلث آخر را هم به او داد، و آن شب حتى طعم آن غذا را نچشيدند، و خداى تعالى اين آيات را در شان ايشان نازل كرد، و اين آيات در مورد هر مؤمنى كه در راه خدا چنين كند جارى است «1».

مؤلف: اين قصه كه در روايت آمده خلاصه‏اى از داستان است، و روايت را بحرانى هم در غاية المرام «2» از كتاب اختصاص مفيد، و ابن بابويه در امالى «3» به سند خود از مجاهد از ابن عباس، و نيز به سند خود از خالد از جعفر بن محمد از پدرش (ع)، و باز به سند خود از محمد بن عباس بن ماهيار، و او در تفسيرش به سند خود از ابى كثير زبيرى از عبد اللَّه بن عباس روايت كرده‏اند، و در مناقب آمده كه اين حديث از اصبغ بن نباته روايت شده «4».

و در احتجاج از على (ع) روايت كرده كه در ضمن حديثى كه حكايت گفتار آن جناب با مسلمانان بعد از مرگ عمر بن خطاب است فرمود: شما را به خدا سوگند مى‏دهم آيا در ميان شما غير از من كسى هست كه در باره او و فرزندانش اين آيه نازل شده باشد:" إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً". تا آخر سوره؟ گفتند: نه «5».

و در كتاب خصال در احتجاج على بر عليه ابو بكر آمده كه فرمود: تو را به خدا سوگند مى‏دهم آيا صاحب آيه" يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً" منم يا تويى؟ گفت:

بلكه تويى «6».

چند روايت از طرق عامه دال بر حضور مردى سياه نزد رسول اللَّه (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و نزول سوره هل اتى‏

و در الدر المنثور است كه طبرانى و ابن مردويه و ابن عساكر از پسر عمر روايت كرده‏اند كه گفت: از حبشه مردى نزد رسول اللَّه (ص) آمد و عرضه داشت: آيا اجازه هست سؤالى بكنم؟ فرمود: بپرس، اما به منظور فهميدن بپرس. عرضه داشت‏

(1) تفسير قمى، ج 2، ص 398.

(2) غاية المرام، ص 371، باب 72، ط تهران.

(3) امالى، ص 212، مجلس 44، ط بيروت‏

(4) مناقب، ص 272.

(5) احتجاج، ج 1، ص 202.

(6) خصال صدوق، ج 2، ص 550، ح 30.