و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى‏پندارد

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

پروردگارم احترامم كرده، و اين را وقتى مى‏گويد كه خدا مورد امتحانش قرار داده باشد.

و جمله" فاكرمه و نعمه" تفسير كلمه" ابتلاء" است، و مراد از اكرام و تنعيم، اكرام و تنعيم صورى است، و به عبارت ديگر مراد اكرام و تنعيم حدوثى است، نه بقايى، و مى‏خواهد بفرمايد خداى تعالى او را اكرام كرده و نعمت داده تا شكرش را بجاى آرند و بندگيش كنند، و ليكن انسان همان را مايه درد سر خود كرد و در راهى مصرف كرد كه مستحق عذاب گرديد.

" فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ"- يعنى مى‏گويد خداى تعالى مرا مورد كرامت و نعمتى از خود قرار داد، به دليل اينكه به من نعمتهايى داده كه به ديگران نداده، و يا به عبارتى خيال مى‏كند كه اين قدرت و دارايى كه به او داده‏اند هم اكرام و تنعيم حدوثى است و هم بقايى، و به همين جهت به خود اجازه مى‏دهد هر كارى كه خواست بكند، چون وقتى انسان پنداشت بقاى نعمت و قدرتش تضمين شده، هر كارى بخواهد مى‏كند.

در اينجا سؤالى است و آن اينكه اين جمله كه مورد بحث ما است حكايت زبان حال انسان است، و از ديدگاه يك انسان طبيعى خبر مى‏دهد، و از اينكه مى‏گويد:" رب من مرا اكرام كرده" و خداى تعالى را رب خود معرفى مى‏كند، بر مى‏آيد كه گوينده اين سخن، خدا و ربوبيتش را قبول دارد، با اينكه وثنى مذهبان كه منكر ربوبيت صانعند معتقد به چنين چيزى نيستند؟

پاسخ اين سؤال اين است كه: همانطور كه در سؤال آمده بود سخن مذكور زبان حال فطرت است، و وثنى مذهبان هم به حسب فطرتشان اعتراف به اين معنا دارند، هر چند كه به زبان نمى‏گويند و از اقرار بدان استنكاف مى‏ورزند، علاوه بر اين قرآن كريم خواسته است رعايت مقابله با جمله" إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ" را كرده باشد.