معناى" عليين" كه فرمود كتاب ابرار در آن است و چند قول در اين باره‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ" اين آيه انكار از ارتكاب گناهانى است كه فرمود بين قلب و درك حق حائل مى‏شود، و مراد از" محجوب بودن از پروردگارشان در روز قيامت" محروم بودنشان از كرامت قرب و منزلت او است. و شايد مراد آن مفسر «1» هم كه گفته: منظور محجوب بودن از رحمت خداست همين باشد.

پس معناى محجوب بودن اين نيست كه از معرفت خدا محجوبند، چون در روز قيامت همه حجابها برطرف مى‏شود، يعنى همه اسبابهاى ظاهرى كه در دنيا واسطه ميان خدا و خلق بودند از كار مى‏افتند و در نتيجه تمام خلايق معرفتى تام و كامل به خداى تعالى پيدا مى‏كنند، هم چنان كه فرمود:" لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ" «2» و نيز فرمود:" وَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ" «3».

" ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصالُوا الْجَحِيمِ" معنايش اين است كه ايشان داخل جحيم خواهند شد، دخولى كه بيرون شدن برايش نيست.- بعضى «4» گفته‏اند معنايش اين است كه حرارت آن را مى‏چشند-. و كلمه" ثم" در اين آيه و آيه بعديش براى تراخى و بعديت در كلام است، پس بعديت زمانى نيست، بلكه رتبى است.

" ثُمَّ يُقالُ هذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ" اين آيه توبيخى كوبنده است از خازنان دوزخ و يا از اهل دوزخ، به كسانى كه وارد آن مى‏شوند.

معناى" عليين" كه فرمود كتاب ابرار در آن است و چند قول در اين باره‏

" كَلَّا إِنَّ كِتابَ الْأَبْرارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَ ما أَدْراكَ ما عِلِّيُّونَ كِتابٌ مَرْقُومٌ" اين سه آيه نيز ردع است، البته در معناى ردعى كه در آيه" كَلَّا إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ" بود، و كلمه" عليون"- همانطور كه در سابق هم گفتيم- به معناى علوى روى علو ديگر است، و يا به عبارتى ديگر علوى دو چندان كه با درجات عالى و منازل قرب به خداى تعالى منطبق مى‏شود، هم چنان كه گفتيم سجين بر خلاف اين معنا است.

(1) الجامع لاحكام القرآن، ج 10، ص 261.

(2) در آن روز سلطنت عالم با كيست؟ با خداى قاهر منتقم يكتا است. سوره مؤمن، آيه 16.

(3) و مى‏دانند كه خداوند حق مبين است. سوره نور، آيه 25.

(4) روح المعانى، ج 30، ص 73.