ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

يا رسول اللَّه شما هم از نظر رنگ بر ما حبشى‏ها برترى يافته‏ايد و هم از نظر شكل و هم از نظر نبوت، حال به نظر شما اگر من بدانچه تو ايمان آورده‏اى ايمان بياورم، و بدانچه تو عمل مى‏كنى عمل كنم، در بهشت با تو خواهم بود؟ فرمود: به آن خدايى كه جانم به دست اوست آرى، در بهشت سفيدى روى يك مسلمان سياه از هزار سال راه ديده مى‏شود. آن گاه فرمود: هر كس بگويد:" لا اله الا اللَّه" نزد خدا عهدى داشته، و هر كس بگويد:" سبحان اللَّه و بحمده" صد و بيست و چهار حسنه برايش نوشته مى‏شود، و سوره" هَلْ أَتى‏ عَلَى الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ ... مُلْكاً كَبِيراً" درباره او نازل شده است.

مرد حبشى عرضه داشت: آيا ديدگان من هم در بهشت مى‏بيند آنچه را كه ديدگان تو مى‏بيند؟ رسول خدا (ص) فرمود: آرى. پس مرد حبشى ناله‏اى كرد تا جان به جان آفرين تسليم نمود. پسر عمر سپس اضافه كرد كه خودم رسول خدا (ص) را ديدم كه جنازه او را با دست خود به قبرش سرازير مى‏كرد «1».

و در همان كتاب است كه احمد در كتاب" الزهد" از محمد بن مطرف روايت كرده كه گفت: ناقلى موثق برايم حديث كرد كه مردى سياه از رسول خدا (ص) از تسبيح و تهليل مى‏پرسيد، عمر بن خطاب به او گفت: بس كن ديگر چقدر رسول خدا (ص) را اذيت مى‏كنى. رسول خدا (ص) فرمود:

عمر ساكت باش. در اين هنگام سوره" هَلْ أَتى‏ عَلَى الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ" بر آن جناب نازل شد، تا آنجا كه سخن از بهشت دارد، مرد سياه از شنيدن آن آيات فريادى كرد كه جانش با همان ناله در آمد، و رسول خدا (ص) فرمود: اين مرد از شوق بهشت از دنيا رفت «2».

و باز در همان كتاب است كه ابن وهب از ابن زيد روايت كرده كه گفت: رسول خدا (ص) اين سوره را قرائت كرد:" هَلْ أَتى‏ عَلَى الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ"، و اين سوره وقتى بر آن جناب نازل شد كه مردى سياه چهره نزد آن جناب بود، همين كه رسيد به صفت بهشت، مرد سياه ناله‏اى سر داد و جانش از كالبدش بيرون آمد، رسول خدا (ص) فرمود: شوق به بهشت جان رفيقتان را بيرون كرد «3».

مؤلف: اين سه روايت بر فرض كه صحيح باشند (و صرفنظر كنيم از اينكه هيچ تناسبى بين آيات آن با وضع آن مرد سياه ندارد) بيش از اين دلالت ندارد كه سوره وقتى نازل‏

(1 و 2 و 3) الدر المنثور، ج 6، ص 297.