ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

و در حقيقت مسئول قتل اين دختر پدر او است تا انتقام وى را از او بگيرند، ليكن در آيه، مسئول را خود آن دختر دانسته و مى‏فرمايد از خود او مى‏پرسند به چه جرمى كشته شد؟

اين هم نوعى تعريض و توبيخى است از قاتل آن دختر و هم زمينه چينى است براى اينكه آن دختر جرأت كند و از خداى تعالى بخواهد كه انتقام خون او را بگيرد، و آن گاه خداى تعالى از قاتل او سبب قتل او را بپرسد، و سپس انتقامش را بگيرد، در نتيجه مى‏توان گفت اسلوب كلام در اين آيه نظير اسلوب در آيه زير است، كه مى‏فرمايد:" وَ إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ" «1».

و بعضى «2» گفته‏اند اگر نسبت مسئوليت را به خود موءودة داده از باب مجاز عقلى است، و مراد اين است كه: از وضع او پرسش مى‏شود، نظير مجازى كه در آيه" إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا" «3» بكار رفته.

" وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ" يعنى روزى كه نامه‏هاى اعمال براى حساب باز مى‏شود.

" وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ" در مجمع البيان گفته: كلمه" كشط" به معناى قلع و كندن چيزى است كه سخت به چيز ديگر چسبيده، و قهرا كندنش نيز به شدت انجام مى‏شود «4». و كشط آسمان قهرا با آيه" وَ السَّماواتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ" «5»، و آيه" وَ يَوْمَ تَشَقَّقُ السَّماءُ بِالْغَمامِ وَ نُزِّلَ الْمَلائِكَةُ تَنْزِيلًا" «6» و ساير آيات مربوطه به اين معنا منطبق مى‏شود.

" وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ" مصدر" تسعير" كه فعل" سعرت" مشتق از آن است به معناى شعله‏ور ساختن آتش‏

(1) و آن زمان را كه خداى تعالى فرمود: اى عيسى بن مريم آيا تو به مردم گفته‏اى كه من و مادرم را دو معبود براى خود بگيريد؟ سوره مائده، آيه 116.

(2) تفسير مجمع البيان، ج 10، ص 444.

(3) همانا از عهد سؤال مى‏شود. سوره اسراء، آيه 34.

(4) مجمع البيان، ج 10، ص 443.

(5) و آسمانها پيچيده در دست او است. سوره زمر، آيه 67.

(6) و به خاطر آور روزى را كه آسمان با ابرها از هم شكافته مى‏شود و فرشتگان نازل مى‏گردند.

سوره فرقان، آيه 25.