ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

تقديرش" الحر و البرد- گرما و سرما" است.

اين وجه هم درست نيست، براى اينكه قبول نداريم كه آن جناب موظف به تذكره بوده، چه در مواردى كه نافع باشد و چه آنجا كه نباشد.

بعضى «1» ديگر گفته‏اند: شرط (اگر سودمند باشد) را براى اين آورده كه اشاره كند به اينكه نافع واقع شدن تذكر در دل نامبردگان، امر بعيدى است، و اين يك پيشگويى است در مورد آنان، گويا فرموده تو وظيفه خودت را انجام بده، كه اجرت را مى‏برى، هر چند كه بعيد است در آنان مؤثر افتد.

اين وجه هم درست نيست، به دليل اينكه دنبال آيه بلافاصله مى‏فرمايد:" سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشى‏" و با اينكه خودش مى‏فرمايد افراد بيمناك از آخرت به زودى متذكر مى‏شوند، چگونه ممكن است بفرمايد: تذكر بده هر چند بعيد است كه مفيد واقع شود؟!" سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشى‏" يعنى به زودى افرادى كه در قلب چيزى از خشيت خدا و ترس از عقاب او دارند بوسيله قرآن متذكر شده، اندرز مى‏گيرند.

" وَ يَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى" ضمير" هاء" به كلمه" ذكرى" بر مى‏گردد، و منظور از كلمه" اشقى" به قرينه مقابله‏اش با جمله" من يخشى" كسى است كه در دل هيچ دلواپسى و خشيتى از عذاب خدا نداشته باشد، و اما فعل" يتجنب" از مصدر تجنب است كه به معناى دور شدن از چيزى است.

و معناى آيه اين است كه: به زودى همانطور كه" من يخشى" از تذكره تو متذكر مى‏شود" اشقى" هم كه از خدا نمى‏ترسد از تذكره تو دور مى‏گردد.

" الَّذِي يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرى‏" از ظاهر آيه بر مى‏آيد كه مراد از" آتش كبرى" آتش دوزخ باشد، كه معلوم است در مقايسه با آتش دنيا آتشى است بزرگتر و سوزنده‏تر.

ولى بعضى «2» گفته‏اند: مراد از آن، پايين‏ترين دركات دوزخ است كه عذابش از هر جاى ديگر دوزخ سخت‏تر است.

(1) روح المعانى، ج 30، ص 108.

(2) تفسير قرطبى، ج 20، ص 21.