ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

سوگند مى‏خورم به اين واقعيات متفرق كه هم در خلقت و هم در اثر متفرقند، به اينكه مساعى شما نيز هم از نظر نفس عمل، و هم از نظر اثر مختلفند، بعضى عنوان اعطاء و تقوى و تصديق را دارد، و اثرش هم خاص به خودش است، و بعضى‏ها عنوان بخل و استغناء و تكذيب دارد و اثرش هم مخصوص خودش است.

" فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏" و مراد از" اعطاء" انفاق مال در راه رضاى خداست، به دليل اينكه در مقابلش بخل را آورده، كه ظهور در امساك از انفاق مال دارد، و نيز به دليل اينكه دنبالش مى‏فرمايد:" وَ ما يُغْنِي عَنْهُ مالُهُ إِذا تَرَدَّى" و جمله" وَ اتَّقى‏" به منزله تفسيرى است براى اعطاء، و مى‏فهماند كه مراد از اعطاء، اعطاى بر سبيل تقواى دينى است.

" وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏"- كلمه" حسنى" صفتى است كه در جاى موصوف خود نشسته، و ظاهرا موصوفش وعده باشد، و تقدير كلام" و صدق بالعدة الحسنى" باشد، و مراد از" عده" وعده ثوابى است كه خداى تعالى در مقابل انفاق به انگيزه رضاى او داده، انفاقى كه تصديق قيامت و ايمان بدان باشد، كه لازمه چنين انفاق و چنين تصديقى، تصديق به وحدانيت خداى تعالى در ربوبيت و الوهيت نيز هست، و همچنين مستلزم ايمان به رسالت رسولان هم هست، چون رسالت تنها راه رسيدن و ابلاغ وعده ثواب او است.

و حاصل دو آيه اين است كه: كسى كه مؤمن به خدا و به رسول او و به روز جزا باشد، و مال خود را به خاطر خدا و تحصيل ثواب او انفاق كند، ثوابى كه به زبان رسولش وعده‏اش را داده (ما چنين و چنانش مى‏كنيم) به او مى‏دهيم.

فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى‏" كلمه" تيسير" به معناى تهيه كردن و آماده نمودن است، و كلمه" يسرى" به معناى خصلتى است كه در آن آسانى باشد و هيچ دشوارى نداشته باشد، و اگر تهيه كردن را توصيف كرد به آسانى، در حقيقت نوعى مجاز گويى شده، پس منظور از آن اين است كه توفيق اعمال صالحه را به او بدهد، و انجام اينگونه اعمال را برايش آسان سازد، به طورى كه هيچ گونه دشوارى در آن نباشد، و يا منظور اين است كه او را آماده حياتى سعيد كند، حياتى نزد پروردگارش، حياتى بهشتى، و به اين نحو آماده‏اش كند كه توفيق اعمال صالحى را به او بدهد. و وجه دوم، هم به ذهن نزديك‏تر است و هم انطباقش با وعده‏هايى كه از قرآن معهود ما است منطبق‏تر.