لطفا منتظر باشید ...
بيان آيات
بعضى «1» گفتهاند: چند روزى به رسول خدا (ص) وحى نشد، به طورى كه مردم گفتند خدا با او وداع كرده، در پاسخشان اين سوره نازل شد و خداى تعالى به اين وسيله آن حضرت را شاد كرد، و در سوره مورد بحث، هم احتمال مكى بودن هست و هم مدنى بودن." وَ الضُّحى وَ اللَّيْلِ إِذا سَجى" اين دو آيه سوگند به ضحى و به ليل است، و كلمه" ضحى" به طورى كه در مفردات آمده به معناى گسترده شدن نور خورشيد است «2». ولى بعدها آن زمانى را كه نور خورشيد گسترده مىشود نيز ضحى ناميدند، و مصدر" سجو" كه فعل سجى مشتق از آن است، وقتى در كلمه ليل استعمال مىشود، معناى سكونت و آرامش شب را مىدهد، پس" سجو الليل" آن هنگامى است كه ظلمت شب همه جا را فرا گيرد." ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى"" توديع" كه مصدر فعل" ودع" است به معناى ترك است، و كلمه" قلى"- به كسره قاف- به معناى بغض و يا شدت بغض است، و اين آيه جواب دو سوگند اول سوره است، و مناسبت نور روز با مساله وحى، و تاريكى شب با انقطاع وحى بر كسى پوشيده نيست." وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى" اين آيه در معناى ترقى دادن مطلب نسبت به مفاد آيه قبل است، و مفاد آيه قبلى موقف كرامت و عنايت الهى را براى رسول خدا (ص) اثبات مىكرد، در اين آيه مىفرمايد تازه زندگى دنياى تو با آن كرامت و بزرگى كه دارى، و با آن عنايتى كه خداى تعالى به تو دارد در برابر زندگى آخرتت چيزى نيست، و زندگى آخرت تو از دنيايت بهتر است." وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى" اين آيه شريفه آيه قبل را تثبيت مىكند و مىفرمايد: در زندگى آخرت خداى تعالى(1) مجمع البيان، ج 10، ص 504.(2) مفردات راغب، ماده" ضحى".
