ترجمه تفسیر المیزان جلد 20

مالك روايت كرده‏اند كه رسول خدا (ص) فرمود: زمين در روز قيامت به تمامى اعمالى كه در پشتش انجام شده خبر مى‏دهد، آن گاه اين آيه را تلاوت كرد:" إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها" تا رسيد به آيه" يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها" و آن گاه فرمود هيچ مى‏دانيد اخبارش چيست؟ جبرئيل نزد من آمد و گفت: خبر زمين كه زمين روز قيامت بدان گواهى مى‏دهد، همه اعمالى است كه بر پشتش انجام شده «1».

مؤلف: نظير اين روايت را از ابو هريره نيز نقل كرده «2».

و نيز در همان كتاب است كه حسين بن سفيان در كتاب مسندش و ابو نعيم در كتاب حليه‏اش از شداد بن اوس روايت كرده‏اند كه گفت: من از رسول خدا (ص) شنيدم مى‏فرمود: ايها الناس دنيا متاعى است حاضر كه هم نيكان از آن مى‏خورند و هم فاجران، و بدرستى آخرت وعده‏اى است صادق، كه سلطانى قادر در آن حكومت مى‏كند، حق را محقق و باطل را باطل مى‏سازد.

ايها الناس سعى كنيد از طالبان آخرت باشيد، و از طالبان دنيا نباشيد، فرزند آخرت باشيد، نه فرزند دنيا، چون هر مادرى فرزندش به دنبالش مى‏رود. (حاصل منظور آن جناب اين است كه خواهان آخرت باشيد نه دنيا، براى اينكه علاقه به دنيا قهرا شما را به سوى ماديت و آلودگى‏هاى آن مى‏كشد)، آن گاه فرمود: هر عملى كه مى‏كنيد در حالى انجام دهيد كه از خدا خائف و بر حذر باشيد، و بدانيد كه روزى شما را بر اعمالتان عرضه مى‏دارند، و شما خواه و ناخواه خدا را ملاقات خواهيد كرد، پس هر كس هموزن ذره‏اى عمل خير كرده باشد، آن را خواهد ديد، و هر كس هموزن ذره‏اى عمل زشت كرده باشد آن را خواهد ديد «3».

و در تفسير قمى در ذيل آيه" وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها" آمده كه منظور از اثقال زمين، انسانهايند. و در ذيل جمله" وَ قالَ الْإِنْسانُ ما لَها" آمده كه اين انسان، امير المؤمنين (ع) است. و در ذيل آيه" يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها ... أَشْتاتاً" آمده كه مردم از جهت ايمان و كفر و نفاق متفرق و اشتات مى‏آيند، بعضى مؤمنند و برخى كافر و جمعى منافق. و در ذيل جمله" لِيُرَوْا أَعْمالَهُمْ" آمده كه هر كس بالاى سر اعمال خود مى‏ايستد، و اعمال خود را اينطور فاش و هويدا مى‏بيند «4».

و نيز در آن كتاب در روايت ابى الجارود از امام باقر (ع) آمده كه در ذيل‏

(1 و 2) الدر المنثور، ج 6، ص 380.

(3) الدر المنثور، ج 6، ص 383.

(4) تفسير قمى، ج 2، ص 433.