جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

كسانى كه از دوران كودكى با وسايل علمى و عملى نيروى تعلقشان بيدار شده و از رشد اكتسابى برخوردار گشته اند، در جوانى به نسبت سن خود، داراى عقل روشن و شكفته هستند و طولى نمى كشند كه بر مشكلات زندگى فائق مى آيند و در صف مقدم اجتماع قرار مى گيرند.

بر عكس كسانى كه در ايام طفوليت از آموزش هاى لازم و فعاليت هاى فكرى بى نصيب مانده اند و در فرصت گران بهاى كودكى از رشد اكتسابى عقل بهره اى نبرده اند، در بزرگسالى دچار كوتاه فكرى و نارسايى عقل اند و قهرا در صفوف عقب افتادگان اجتماع قرار دارند.

(قال على عليه السلام : من لم يتعلم فى الصغر لم يتقدم فى الكبر.(217) )

على عليه السلام فرموده است : آن كس كه در كودكى به كسب علم و دانش ‍ نپردازد، در بزرگسالى تقدم اجتماع نخواهد داشت .

استقلال فكر

(بايد طفل را طورى پرورش داد كه داراى عادت فكرى صحيح شود. عادت قبول هر چيز بدون انتقاد، شخصيت طفل را غير مستقل و ساكن و بدون حركت بار مى آورد. در صورتى كه اگر طفل عادت كند كه خودش فكر كند و به دنبال كشف حقيقت برود و آن حقيقت را با نيروى قضاوت خود بسنجد، متكى به نفس و مستقل و فعال بار خواهد آمد.)(218)

ارزش دوران كودكى

براى آن كه تعليم و تربيت مفيد افتد، بايد خيلى زودتر از آن چه عموما امروز فكر مى كنند، شروع شود. يعنى از هفته هاى اول بعد از تولد ابتدا بايد به مسائل فيزيولوژيكى ، منحصرا، و بعد از سال اول به مسائل روانى توجه شود. ارزش زمان براى كودك و پدر و مادرش يكسان نيست .

يك روز در يك سالگى خيلى طولانى تر از يك روز در سى سالگى است و شايد شش برابر بيشتر حوادث فيزيولوژيكى و روانى را شامل است . بنابراين نبايد چنين دوران پرمايه كودكى را بدون كشت گذاشت . محتملا در طول شش سال اول زندگى ، نتيجه اجراى مقررات زندگى قطعى تر است .(219)