جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

وظيفه فرمانروايان

(عن الصادق عليه السلام : ثلاثة تجب على السلطان للخاصة و العامة : مكافاة المحسن بالاحسان ليزدادوا رغبة فيه و تغمد ذنوب المسى ء ليتوب و يرجع عن غيه و تاءلفهم جميعا بالاحسان و الانصاف . ) (807)

بفرموده امام صادق عليه السلام ، بر فرمانروايان فرض است كه همواره سه وظيفه را درباره فرد و جامعه انجام دهند. يكى آن كه نيكوكاران را با پاداش ‍ نيك تشويق كنند و از اين راه ميل درستكارى را در آنان افزايش دهند.

ديگر آن كه پرده بدكار را پاره نكنند و گناهش را مستور نگاه دارند تا از كرده خود پشيمان شود و از راه نادرست بازگردد. سوم آن كه با روشهاى تفضيل آميز و منصفانه ، موجبات هميشگى و الفت جامعه را فراهم سازند.

على عليه السلام در ضمن بعضى از نامه هاى رسمى ، از تشويق نيكوكاران سخن گفته و انجام اين وظيفه مؤ ثر تربيتى را به مامورين عالى رتبه دولت خود، صريحا خاطرنشان فرموده است . از آن جمله به مالك اشتر نوشته است .

(فافسح فى آمالهم و واصل فى حسن الثناء عليهم و تعديد ما ابلى ذو و البلاء منهم ، فان كثرة الذكر لحسن افعالهم تهز الشجاع و تحرض الناكل . ) (808)

قدردانى از خدمتگزاران

به آنان ميدان بده تا به آرزوهاى مشروع خويش برسند و پيوسته به نيكى يادشان نما. كسانى كه با تحمل رنج و زحمت ، به خوبى امتحان داده و انجام وظيفه كرده اند، خدمتشان را يك به يك به زبان بياور و قدردانى كن . چه آن كه تشويق مكرر از كارهاى خوب ، دليران را در انجام وظايف تهييج مى كند و ضعيفان ترسو را تشجيع و تشويق مى نمايد.

كودكى كه در خانواده بر اساس بيم و اميد پرورش يافته و در مقابل وظيفه شناسى ، به اندازه مناسب پاداش گرفته و در موارد تخلف به مقدار شايسته كيفر ديده است ، كودكى كه در طول ايام طفوليت همواره از محبت و تشويق به جا و همچنين از تعرض و توبيخ به موقع پدر و مادر برخوردار بوده و به درستى تربيت شده است ، خاطرى مطمئن و ضميرى آرام دارد.

او در محيط خانواده و از رفتار والدين خود دريافته است كه انسان وظيفه شناس و درستكار مورد تكريم و تشويق واقع مى شود و شخص ‍ نادرست و متخلف در معرض توبيخ و تنفر قرار مى گيرد.