در اين موقع رسول اكرم به مرد انصارى فرمود: برو درخت را از ريشه برآور و نزد وى بينداز كه اسلام دين ضررى نيست و قانون آسمانى آن اجازه ضرر زدن ابتدايى يا انتقامى به كسى نمى دهد.با تحليل اين قضيه و توجه به نكات آن به خوبى روشن مى شود كه طبق مقررات اجتماعى اسلام ، افراد جامعه در اعمال آزادى هاى فردى خود تا جايى مجازند كه به آزادى دگران ضرر نرسانند.
تجزيه و تحليل يك تجاوز
اينك توضيح مطلب :1 - مردى از انصار، در مدينه مالك محوطه اى است كه خانه مسكونى در مجاورت آن قرار دارد و راه ورود به محوطه منحصرا از آن منزل است .2 - سمره بن جندب در آن محوطه درخت خرمايى دارد كه بار آروده و مايل است تا برداشت محصول ، مكرر به سركشى آن برود و هر بار بايد از آن خانه رفت و آمد نمايد.3 - مرد انصارى قانونا در خانه هود داراى آزادى فردى است و كسى حق مزاحمت او را ندارد.4 - سمره بن جندب نيز از آن منزل حق عبور دارد و هر وقت مايل باشد، مى توان از حق خود استفاده نمايد.5 - براى آن كه سمره از حق خود استفاده كند و به حق اهل خانه نيز ضرر نرسد، مرد انصارى از وى خواست كه قبل از ورود به منزل ، اجازه بگيرد، ولى سمره قبول نكرد.6 - قضيه به عرض رسول اكرم رسيد و آن حضرت خواسته مرد انصارى را كه بهترين راه براى حفظ حق دو طرف بود، تاييد فرمود و صريحا به سمره امر كرد قبل از ورود اجازه بگيرد و او همچنان از قبول آن ابا كرد.7 - رسول اكرم به منظور هم آهنگ ساختن آزادى هر دو طرف ، از در ديگر وارد شد و به سمره پيشنهاد فرمود كه از حق مالكيت خود استفاده كند و درخت را بفروشد و براى آن كه او را در اين كار تشويق كرده باشد تا در كمال رغبت و آزادى به معامله اقدام نمايد، تعين قيمت را، به لو به چند برابر ارزش واقعى درخت باشد، به اختيار او گذارد. به علاوه پيشنهاد خود را با وعده پاداش اخروى تاييد فرمود، ولى سمره خود سر و لجوج از انجام معامله نيز سرباز زد.8 - روش تند و خود سرانه سمره منافى با مقررات اجتماعى اسلام بود. زيرا حاضر نشد با استيفاى حق خود، حق مرد انصارى را نيز مراعات نمايد و آزادى خويش را با آزادى وى تطبيق دهد و چنين فرد متخلفى در جامعه استحقاق كيفر دارد.9- رسول اكرم ، براى كيفر سمره ، به مرد انصارى فرمود درخت او را از ريشه درآورد و نزدش بيفكند و با اين دستور به وى فهماند كه هر كس در استفاده از آزادى خود تا حدى مجاز است كه به آزادى دگران ضرر نرساند.
لطفا منتظر باشید ...
