جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

عقل خواب آلود

(قال على عليه السلام : نعوذ بالله من سبات العقل و قبح الزلل .(311) )

على عليه السلام فرموده است :

پناه مى برم به خداوند از اين كه شرايطى پيش آيد كه عقل به خواب فرو رود و از راهنمايى و هدايت بازماند و در نتيجه آدمى به زشت ترين لغزش ها دچار گردد.

خشم و تيرگى طفل

(و عنه عليه السلام : الغضب يفسد الاءلباب و يبعد من الصواب .) (312)

و نيز فرموده است : غضب ، عقل هاى مردم را فاسد مى كند و آدمى را از درستكارى و صلاح دور مى سازد.

(عن ابى عبدالله عليه السلام : الغضب مفتاح كل شر.(313) )

امام صادق عليه السلام فرموده است : خشم ، كليد تمام بدى ها و شرور است .

خشم موجب نفرت ، و نفرت محرك انتقام مى شود. هرگز فكر جنايت در آرامش آغاز نمى شود، بلكه در حالت بحرانى و شديد و در يك لحظه ايجاد مى گردد. زير ضربات تمايلى كه ايجاد شده و هر آن بر سراسر وجود آدمى مستولى مى گردد، احساسات غير قابل مقاومتى به وجود مى آيد كه غالبا با تظاهرات عضوى و اختلالات جسمانى كه منجر به انقلاب روحى مى شود، تواءم است .

در اين حالت آشفتگى ، عقل چه نقشى مى تواند بازى كند؟

عقل جاى خود را به احساسات مى دهد و خود از ميانه ناپديد مى گردد. ريبو، در بحث منطق عواطف ، اين موضوع را مورد بررسى قرار داده و عمل آن را با منطق عقلانى مغاير دانسته است . عقل ، بى طرفانه از مقدمات ، نتايج كلى مى گيرد و احساسات ، مقدمات را براى هدف مطلوب مورد استفاده قرار مى دهد.

از دست دادن تعادل

كسى كه شانه اش زير تازيانه خشم خم شده ، ديگر نمى تواند فكر كند و قضاوت نمايد و تحت تاءثير و نفوذ جابرانه احساسات و رشگ ، تعادلش را از دست مى دهد و تصميمى جز جنايت نمى تواند بگيرد و از هر جانب كه مى انديشد، راست به اين مقصد مى رسد. در اين مرحله و لحظه ميان تصميم و عمل ، اگر عقل پاى خود را در ميان نگذارد، فاجعه جامه عمل به خود مى پوشد.(314)