جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

همنشين شرابخوار

(عن الرضا عليه السلام : لا تجالس شارب الخمر و لاتسلم عليه .) (745)

حضرت رضا عليه السلام فرموده : همنشين شراب خوار مباش و به او سلام مكن .

(عن الجواد عليه السلام اياك و مصاحبه الشرير فانه كالسيف يحسن منظره و بقبح اثره .) (746)

امام جواد عليه السلام فرموده : از رفاقت با شرور بپرهيز كه مانند شمشير ظاهرى خوب و اثرى بد دارد.

مسئله تغييرپذيرى يا تغيير ناپذيرى خلق و خوى بشر و اين كه آيا عادات و اخلاق آدمى قابل تحول و نوسازى است يا نه ، در گذشته و حال از مسائل مهم روانى و تربيتى شناخته شده و همواره مورد بحث و گفت و گو بوده و پيرامون آن نظريات مختلفى ابراز شده است .

آيا اخلاق بشر تابع غرايز است ؟

بعضى عقيده دارند كه پايه اساسى و ريشه اصلى خلقيات انسان ، غرايز طبيعى اوست كه به وسيله وراثت هاى غير اختيارى ، از نسل هاى سابق به نسل هاى لاحق منتقل شده و در نهاد آدمى ريشه فطرى دارد، بنابراين خلق و خوى بشر در سنين مختلف زندگى ، تابع وضع غرايز طبيعى او خواهد بود و تغيير اساسى آن غير ممكن است .

محافظه اى كاران ، كيفيت غرايز طبيعى را براى اثبات اصل تغيير ناپذيرى خوى انسانى ، به عنوان يك محمل علمى ذكر مى كنند و بر اين عقيده اند كه اگر چه مقتضيات ممكن است تغيير يابد، لكن خوى انسانى در سنين مختلف همان بود كه قبلا بوده است و در اساس آن چندان تغييرى حاصل نمى شود.

در خوى و طبع انسانى ، عامل وراثت به مراتب مهم تراز از عامل محيط است و وراثت نيز هرگز تحت سلطه و اراده بشر به در نخواهد آمد. بنابراين ، تلاش در تغيير كامل خوى و سنت و آداب و رسوم جوامع انسانى ، مشت بر سندان كوبيدن و آب در غربال كردن است و اوضاع همواره به همان حال كه بوده است ، خواهد ماند.(747)