جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

گويى امام عليه السلام مى خواهد به مفضل بفهماند كه روييدن موى در صورت مردان يك سنت الهى در برنامه طبيعت است . هر جا كه طبيعت از انجام كار خود سر باز مى زند، قطعا مانعى بر سر راه دارد. گاهى آن مانع از ريشه هاى ارثى سرچشمه مى گيرد و گاهى از اعمال نسل سابق است كه عكس العمل روى نسل هاى بعد مى گذارد.

رشد و محيط طبيعى

ناگفته نماند كه به نظر دانشمندان ، عامل رشد استخوان ها و عضلات و اعضاى داخلى بدن نوجوانان تازه بالغ ، تنها معلول عوامل بلوغ نيست ، بلكه شرايط طبيعى فردى و نژادى و همچنين عوامل طبيعى محيط زندگى نيز در كيفيت رشد مؤ ثرند.

نظر به اين كه عوامل خارجى رشد در همه جا و براى همه كس يكسان نيست ، به همين جهت ، نمو بدن كودكان تازه بالغ تحت نظم و حساب مخصوصى قرار ندارد و به اعتبار تفاوت شرايط و اختلاف عوامل ، متفاوت مى شود.

(گودن ثابت كرده است كه رشد بدنى مطلقا تابع هيچ گونه نظم و ترتيبى نيست . معمولا رشد بدنى كم و بيش بريده بريده انجام مى يابد و آهنگ افزايش آن ، نه تنها با رفتار و علل شخصى و فردى بستگى دارد، بلكه با شرايط محيط خارجى نيز تغيير مى يابد. مثلا ميزان آن در فصل تابستان بيش ‍ از فصل زمستان است .)(127)

نتيجه آن كه بلوغ ، عامل نمو سريع استخوان ها و عضلات و كليه اعضاى داخلى است . بلوغ ، كودكان ضعيف را به رشد نهايى بدن و كمال نيرومندى جسم مى رساند و آنان را در رديف افراد بزرگ و كامل اجتماع قرار مى دهد.

منازل تكامل

قرآن شريف ، منازل تكامل فرزندان بشر را يكى پس از ديگرى تا لحظه آخر رحم مادر شرح مى دهد و سپس مى فرمايد:

(ثم يخرجكم طفلا، ثم لتبلغوا اشدكم .)

پس از آن شما را به صورت طفل ناتوانى از رحم مادر بيرون مى آورد، سپس ‍ دوران بلوغ فرامى رسد تا شما به رشد نهايى و كمال قوت خود برسد.

( ابى عبدالله عليه السلام فى قول الله عزوجل (فلما بلغ اشده واستوى ) قال اشده ثمانى عشرد سنة واستوى التحى .(128) )

امام صادق عليه السلام در تفسير آية (فلما بلغ اشده واستوى ) فرموده است :

مراد از نيرومندى ، رسيدن به هجده سال است و مراد از استوى روئيدن موى بر صورت است .