جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

وقتى جوان از جواب عبدالملك و نااميدى بازماندگان افسر مقتول آگاه شد، با خود گفت :

(اكنون موقع آن رسيده است كه طلاها را در اختيار آنان بگذارم و از فقر و تنگدستى رهاشان سازم .)

فرزندان افسر را به منزل خود طلبيد و گفت :

پدر شما نزد من مقدارى پول طلا به امانت گذارده و سفارش كرده است كه در روز تنگدستى آن را در اختيارتان بگذارم و يك دهمش را براى خود بردارم . فرزندان از شنيدن اين خبر مسرت بخش خوشحال شدند و گفتند هر قدر پدر ما براى شما وصيت كرد، دو برابر خواهيم داد.

اثر درستى و امانت

جوان پول ها را آورد. آن ها دو هزار دينار به وى دادند و هشت هزار دينار را با خود بردند. چند روز از اين قضيه گذشت . عبدالملك در تعقيب نامه اى كه قبلا نوشته بودند، بازماندگان افسر مقتول را به دربار خود احضار كرد و از وضع زندگى آنان پرسش نمود.

جريان جوان را به اطلاع خليفه رساندند. عبدالملك بى درنگ جوان را احضار كرد و از مراتب درستكارى و امانت وى تجليل بسيار نمود و پست خزانه دارى كشور را به او سپرد و گفت :

من هچ كس را نمى شناسم كه مانند تو شرط درستى و امانت را به جاى آورده باشد.(275)

جوانانى كه از تاريخ دگران درس عبرت مى گيرند و از وقايع خوب و بد مردم تجربه مى آموزند و با تعقل و تفكر، برنامه زندگى خويش را بر اساس صحيح استوار مى كنند، افراد لايق و شايسته اجتماع اند و مى توانند عمر خود را با نيك نامى و كامرانى ، در خوشبختى و سعادت بگذرانند.

دقت در وقايع شخصى

راه تجربه آموزى و پرورش نيروى فكر و فهم براى جوانان ، منحصر به مطالعه در تاريخ دگران نيست ، بلكه مطالعه و دقت در وقايع شخصى خودشان نيز مايه عبرت و منبع كسب تجربيات است و به عبارت ديگر، همان طور كه جوانان عاقل و با درايت ، از تجزيه و تحليل تاريخ دگران پند و سرمشق مى گيرند و بدين وسيله نيروى عقل و درك خود را تقويت مى كنند و نيك و بدهاى زندگى را مى فهمند، لازم است كه از حوادث شخصى خودشان نيز استفاده كنند و با تحليل پيش آمدهاى روزمره خود عبرت آموزند و تجربه اندوزند و بدين وسيله موجبات شكفتگى و رشد عقل خود را فهم آورند.

(قال على عليه السلام : العاقل من وعظته التجارب .(276) )

على عليه السلام فرموده : خردمند كسى است كه از تجربيات زندگى پند و سرمشق آموزد.

(و عنه عليه السلام : من عقل اعتبر بامسه و استظهر لنفسه .(277) )

و نيز فرموده است : انسان عاقل ، از وقايع ديروز خود عبارت و سرمشق مى گيرد و آن را در زندگى پشتيبان خود قرار مى دهد.