جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

(قال على عليه السلام : من غلب عقله هواه افلح ، و من غلب هواه عقله افتضح .(308) )

على عليه السلام فرموده است :

كسى كه عقلش بر هواى نفس غالب باشد به رستگارى و سعادت نايل مى شود، و آن كس كه عقلش مغلوب تمايلات نفسانى اش باشد، سرانجام رسوا و مفتضح مى گردد.

هوى پرستى و سقوط

(و عنه عليه السلام : انكم ان امرتم عليكم الهوى اصمكم و اعماكم و ارداكم .(309) )

و نيز فرموده است : به راستى اگر هواى نفس را فرمانرواى خود سازيد و بى قيد و شرط اطاعتش نماييد، شما را كور و كر مى كند و سرانجام مايه سقوط و هلاك شما خواهد شد.

عقل ضعيف و احساسات قوى

ناگفته نماند كه عقل ضعيف و ناتوان هرگز قادر نيست بر تمايلات نفسانى غلبه كند و احساسات سركش آدمى را مهار نمايد. تنها عقل كامل است كه مى تواند در مقابل سيل خروشان شهوات و تمايلات نفسانى سد محكمى باشد و عواطف و احساسات نيرومند را مطيع و فرمان بردار خود سازد.

(قال على عليه السلام : العقل الكامل قاهر للطبع السوء.(310) )

على عليه السلام فرموده : عقلى كه به مرتبه كمال و نيرومندى رسيده است مى تواند طبيعت بد و غرايز تندرو را مقهور و سركوب نمايد.

متاءسفانه عقل كامل و نيرومند، در بين افراد بشر، حتى كسانى كه به سن كمال رسيده اند، كمتر يافت مى شود. عقل بيشتر مردم در مقابل طوفان سهمگين احساسات ، ضعيف و ناتوان است و تاب مقاومت ندارد. موقعى كه كشش هاى شهوات و تمايلات نفسانى تهييج مى شوند، موقعى كه انگيزه هاى خشم و انتقامجويى طغيان مى كنند و سراپاى وجود آدمى را ميدان تاخت و تاز خود قرار مى دهند، گويى عقل تاءثير خود را به كلى از دست مى دهد و از صحنه نبرد خود را بيرون مى كشد. در آن موقع است كه حوادث تلخ و مصائب غيرقابل جبرانى به بار مى آيد.