جوان از نظر عقل و احساسات نسخه متنی

انتقاد ملايم

پدران و مادران ، نه تنها در مورد تذكرات تربيتى خود مكلف اند مراتب تكريم و احترام نوجوانان را مراعات نمايند، بلكه در مورد لغزش و تخلف نيز بايد متوجه شخصيت آنان باشند و تذكرات انتقادى خود را طورى ادا كنند كه باعث هتك احترام و توهين نوجوان نشود و به راه عصيان و طغيانشان سوق ندهد.

تذكر به كنايه

(قال على عليه السلام : تلويح زلة العاقل له امض من عتابه .) (539)

على عليه السلام فرموده است :

لغزش انسان عاقل را با كنايه تذكر دادن براى او مؤ ثرتر و دردناك تر از سرزنش و توبيخ صريح است .

اگر تخلف و لغزش نوجوانان ، با كنايه و در كمال ادب تذكر داده مى شود، دور نيست كه به خوبى مؤ ثر افتد و لااقل براى حفظ شخصيت خودشان آن را ترك گويند و خويشتن را اصلاح نمايند. برعكس ، در صورتى كه تذكرات پدر و مادر، آميخته به ملامت و تحقير نوجوانان باشد، نه تنها اثر مفيد در آنان نمى گذارد، بلكه ممكن است در پاره اى از موارد عكس العمل نشان بدهند و براى اثبات شخصيّت خودشان ، در مقابل گفته پدر و مادر مقاومت كنند و در ادامه روش ناپسند پافشارى نمايند.

اثر تكرار ملامت

بدبختانه بعضى از پدران و مادران ، بر اثر بى اطلاعى از فن تربيت ، سخنان ملامت آميز خود را تكرار مى كنند و به قصد اصلاح نوجوانان ، پيوسته آنان را مورد توبيخ و اهانت خويش قرار مى دهند، غافل از آن كه تكرار ملامت اثر معكوس دارد و نوجوانان را در اعمال ناپسند خود جرى تر مى كند و آنان را به لجاجت وامى دارد.

(قال على عليه السلام : الافراط فى الملامة تشب نيران اللجاج . (540) )

على عليه السلام فرموده است : زياده روى در ملامت و سرزنش ، آتش عناد و لجاجت را مشتعل مى كند.