چند نكته - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

نـيـازى بـه پـرسـش از انـبـيـا و امـتـهـا دارد؟ جـواب ايـن اسـت كـه سـؤ ال بـراى دانـسـتن و درك واقعيت درمورد خداوند عالِم و آگاه به پنهان و آشكار، معنا ندارد، بلكه مـنـظـور، تـوجـه دادن بـه خـود شـخـص واتـمـام حـجـت بـه او و امـثـال اوست ؛ درست مثل اين است كه مابه شخص فراموشكارى خدمتهاى زيادى كرده باشيم ، و او درعـوض مـرتـكـب خـيـانـتـهـايـى شـده بـاشـد، و هـمـه ايـن مسائل ، پيش ما روشن باشد، امااو را مورد باز خواست قرار مى دهيم و مى گوييم :آيا ما اين همه به تو خدمت نكرديم ؟ و آيا توحق اين خدمتها را ادا كردى ؟ ايـن سـؤ ال بـراى كـسـب عـلم نـيـسـت ، بـلكـه بـراى تـفـهـيـم طـرف مقابل يااحياناً تفهيم ديگران است . (142)

3 ـ مراحل مختلف در قيامت

شـايـد عـدّه اى تـصـوّر كـنـنـد، ايـن آيـه بـا آيـات ديـگـر كـه سـؤ ال در قيامت را نفى مى كند، سازگار نيست ، مانند آيه 39 سوره الرحمن :

(فَيَوْمَئِذٍ لا يُسْئَلُ عَنْ ذَنْبِهِ اِنْسٌ وَلا جانُّ) در آن روز از هيچ كس از انس و جن ، سؤ ال نمى شود.

بايد گفت از مجموعه آيات مربوط به پرسش و پاسخ در قيامت ، چنين استفاده مى شود كه مردم در قـيـامـت ، مـراحل مختلفى را مى پيمايند؛ در مراحلى هيچ پرسشى از آنان نمى شود، حتى ، مُهر بـر دهـان آنـان مـى گـذارنـد و فقط اعضاى پيكر آنها، چگونگى اعمالشان را بازگو مى كنند. درمـرحـله ديـگـر مـهـر از زبـان آنـان برداشته مى شود و به سخن مى آيند و از آنها پرسش مى شـود، زيـرا بـا گـواهـى اعـضـاى بـدن و روشـن شـدن حـقـايـق ، نـاگـزيـر ازاعـتـراف هستند. (143) علّت سجده نكردن شيطان (قـالَمـامـَنـَعـَكَ اَلاّ تَسْجُدَاِذْ اَمَرْتُكَ، قالَاَنَاخَيْرٌ مِنْهُخَلَقْتَنى مِنْنارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طينٍ)(اعراف ، 12) خداوند (به شيطان ) فرمود:چه چيز مانع توشد كه وقتى به تو فرمان دادم ، (برآدم ) سجده نـكـردى ؟ گـفـت مـن از او بـهـتـرم ، مـرا ازآتـش ‍ آفـريـده اى واو را از گل خلق كرده اى .

چند نكته

1 ـ معناى سجده بر آدم چيست ؟

سـجده بر آدم (ع ) به عنوان ( سجده پرستش ) نبوده است ، زيرا پرستش ، مخصوص خداست ؛ بلكه سجده دراينجا به معناى خضوع و تواضع در برابر عظمت آدم است يا سجده بر خداوندى است كه چنين آفريده موزون و با عظمتى را آفريده است .

2 ـ دليل سجده نكردن شيطان

شـيـطـان عـلت سـجـده نـكـردن خـود را برآدم ، برترى خلقت خود برآدم ، ذكر كرده است به اين حساب كه آتش برتر از خاك و گل است .

البـتـه خـداونـد، مـلائكـه و ابـليـس را امـر بـه سـجـده بـرآب و گـِل آدم نكرد تا شيطان بگويد (گل از آتش پست تر است ) بلكه دستور سجده بر آدمى است كـه خـدا از روح خود درآن دميده بود. (144) و ملاك در آفرينش بهتر و كاملتر روح الهى است .

3 ـ عبرت از سرانجام ابليس

تـمـام بـدبـخـتـى شـيـطـان ، زايـيده تكبّر و خود بزرگ بينى او بود، تا جايى كه علم و حكمت خـداونـد را انـكـار كـرد و بـه فـرمان او خرده گرفت . بدين جهت ، به جاى بزرگى ، پستى و ذلّت را براى خويش خريد و مغضوب و رانده درگاه الهى شد.

ايـن آزمـون بـزرگـى براى انسانهاست تا بدانند:تكبّر، خود بزرگ بينى ، فخر فروشى و انحراف از مسير تواضع و فروتنى در مقابل خداوند و انسانها، سرانجام شومى دارد.

امام على (ع ) درنهج البلاغه خطبه قاصعه در نكوهش كبر و خودخواهى چنين مى گويد:

( از كار خدا در باره شيطان عبرت گيريد، كه عبادت و بندگى بسيار و منتهاى سعى و كوشش او را (بـر اثـر