(اِنَّ الَّذيـنَ كـَفـَرُوا بـَعـْدَ ايـمـانـِهـِمْ ثـُمَّ ازْدادُوا كـُفـْرا لَنْ تـُقـْبـَلَ تـَوْبـَتـُهـُمْ وَ اُولئِكَ هـُمـُ الضّالُّونَ) 271 كـسـانـى كه پس از ايمان آوردن ، كافر شدند و سپس بر كفر (خود) افزودند، هيچ گاه توبه آنان پذيرفته نمى شود و آنان گمراهان (واقعى ) هستند.
شاءن نزول
(حـارث بـن سـويد) و يازده نفر از ياران او، از اسلام برگشته و راه كفر را در پيش گرفته بـودنـد.(حـارث ) پـشـيـمان شد و به سوى رسول خدا صلى الله عليه وآله بازگشت . ولى يـاران او در مكه ماندند و به مبارزه با پيامبر(ص )ادامه دادند و در پاسخ دعوت او گفتند:ما در مـكـه مـى مـانـيـم و به روش خود ادامه مى دهيم و انتظار شكست محمد(ص )را داريم . اگر مقصود ما حـاصـل شـد كـه چـه بـهـتـر و در غـيراين صورت راه باز است ، هرگاه بخواهيم (و لازم ببينيم ) تـوبـه مـى كـنيم و او هم توبه ما را خواهد پذيرفت .اين آيه در جواب آنها مى گويد:كسانى كـه راه ايـمـان را رهـا كـرده و بـعـد از ايـمـان ، دوبـاره كـفر ورزند و در كفر خود اصرار داشته بـاشـنـد، امـيـدوار بـه تـوبـه نـبـاشـنـد، چـون تـوبـه آنـهـا قـبـول نـخـواهـدشـد (زيـرا در حـقـيـقـت تـوبـه و پـشـيـمـانـى نـيـسـت ، بـلكه فرار از عذاب است ). 272
عدم پذيرش توبه مرتد
ايـن آيـه دربـاره افـرادى اسـت كـه بـه اسلام ايمان آورند و سپس كافر گردند و بر كفر خود اصـرار ورزنـد. تـوبه چنين كسانى هرگز قبول نمى شود؛ بدان جهت كه توبه آنان ظاهرى و از روى نـاچـارى اسـت ، همچون كسانى كه در آستانه رفتن به جهان ديگر توبه مى كنند. آنان در حـالت احـتـضـار، بـا مـشـاهده عالم برزخ ، عذاب را براى خود مهيا مى بينند و براى فرار از عـذاب بـه دروغ اظـهار اسلام مى كنند. به عبارت ديگر پذيرش توبه منوط به شرايطى است كـه تـوبـه چـنين كسانى فاقد آن شرايط است . توبه بايد نصوح و واقعى باشد، و پيش از ورود به آستانه جهان آخرت ، صورت پذيرد.
مرتد ملى و فطرى
در اسلام دو نوع مرتد داريم :الف ـ مـرتـد مـلى ، يـعـنـى كـسـى كـه پـدر و مـادرش مسلمان نبوده ، ولى او مسلمان شده و پس از گـرايـش بـه اسـلام ، كـافـر گـرديـده اسـت . چـنـيـن كـسـى تـوبـه اش قبول است .ب ـ مـرتـد فطرى ، كسى را گويند كه از پدر و مادر مسلمان به دنيا آمده است و خود نيز مسلمان بـاشد، سپس از فطرت اسلام و ايمان برگردد و كافر شود. توبه مرتد فطرى هر چند ممكن اسـت در پـيشگاه خداوند پذيرفته شود، ولى چنين فردى محكوم به اعدام خواهد بود و توبه او تاءثيرى در حكم ندارد. 273 نـمـونـه بـارز آيـه (اِنَّ الَّذيـنَ كـَفـَروُا بَعْدَ ايمانِهمْ ثُمَّ ازْدادُوا كُفْرا) در زمان حاضر، سلمان رشـدى مـرتـد اسـت كـه از سـوى حـضـرت امام خمينى ـ قدس اللّه نفسه الزكيه ـ به اعدام محكوم شد. 274 رسانه هاى گروهى غرب ، شايع كرده بودند كه اگر سلمان رشدى توبه كند، حكم اعدام وى لغو مى شود.امام امّت (ره ) فرمود:(سلمان رشدى اگر توبه كند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مـسـلمـانـى واجـب اسـت بـا جـان و مـال ، تـمـامـى هـَمِّ خـود را بـه كـار گـيـرد تـا او را بـه درك واصل گرداند.) 275