ذكـر پـدران و بـرادران ـ كـه بطريق تغليب و بطور ضمنى بر مادران و خواهران نيز شمول دارد ـ از باب نمونه و مثال است نه از جهت انحصار. وقتى كه يارى گرفتن از نـزديـكـتـريـن خـويـشـاونـدى كـه كـافر است ، ممنوع شده بطريق اولى ، بستگان دور را نيز شامل مى شود.
3 - دوسـتـى خـدا
انـسـان بـطور فطرى ، مال ، جان وخويشانش را دوست مى دارد و اسلام هم از آن نـهـى نـكـرده اسـت ، بـديـن شـرط كـه دوسـتـى و بـهـره ورى ازمال دنيا بر محور تقوا و رضايت الهى باشد و نبايد بحدّى باشد كه با دوستى خدا و دينش بـرابـرى كـنـد و بـر سـر دوراهـيـهـا مـانع از انجام حكم الهى باشد و او را از هدف مقدسش باز دارد. (50)
4 - سرانجام
در پايان ، يادآور مى شود كه اگر با خويشاوندان كافر، قطع رابطه نكرديد و در راه خـدا جـهـاد نـكـرديـد، مـنـتظر امر خدا باشيد و بدانيد كه خداوند، فتح و پيروزى را به وسيله افراد خاصى كه محبوب خداهستند براى پيامبر اسلام محقق خواهد ساخت . (51) ?(يـا اءَيُّهاَ الَّذينَ آمَنُوا مالَكُمْ إِذا قيلَ لَكُمُ انْفِرُوافى سَبيلِ اللّهِ اثّاقَلْتُمْ إِلَى الاَْرْضِ اءَرَضيتُمْ بـِالْحَيوةِ الدُّنْيا مِنَالاَّْخِرَةِ فَم ا مَت اعُ الْحَيوةِ الدُّنْيا فِى الاَّْخِرَةِ إِلاّ قَليلٌَ إِلاّ تَنْفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عـَذ ابـاًاءَليـمـاًوَيـَسـْتـَبـْدِلْ قـَوْمـاً غـَيـْرَكـُمـْوَلا تـَضـُرُّوهُ شـَيـْئاًوَاللّ هـُ عَل ى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ)(توبه ،38 ـ 39) اى كـسـانـى كـه ايمان آورده ايد، شما را چه مى شود كه چون به شما گفته مى شود كه براى جـنـگ در راه خـدا بـسـيـج شـويـد، گـويـى بـه زمـيـن مى چسبيد؟ آيا به جاى زندگى اخروى به زندگى دنيا راضى شده ايد؟ متاع اين دنيا در برابر متاع آن دنيا جز اندكى نيست . اگر براى جـنـگ ، بـسـيـج نـشويد خدا شما را به شكنجه اى دردناك عذاب مى كند و قوم ديگرى را به جاى شما بر مى گزيند و به خدانيز زيانى نمى رسانيد كه بر هركارى تواناست .
چند نكته
1 - تـرغـيـب به جنگ
روم شرقى كه تا خط مرزى جزيره عربستان و سرزمين شام (سوريّه ) را در تـسـلّط خـود داشـت ، از پـيشرفت برق آساى اسلام به وحشت افتاده بود. براى پيشگيرى از نـفـوذ اسـلام لشـكـر كـشـيد و تا نزديكى شهر (تبوك ) واقع در ششصد كيلومترى مدينه پيش رفـت . پـيامبر اسلام مردم را به دفاع از دين و سرزمين خود فراخواند؛ برترى نظامى دشمن و دورى راه از يـكسو، گرمى هوا و فرا رسيدن فصل چيدن ميوه ها از سوى ديگر و تبليغات مسموم مـنـافـقـان نـيـز از ديـگـر سـوى مردم را از شركت در (جنگ تبوك ) باز مى داشت . آيات مزبور نازل شد تا با تاءكيدهاى هفتگانه موجود دراين دوآيه ، ارزش حياتى جهاد را بار ديگر يادآور شـود و بـه زبـان تشويق ، سپس با سرزنش و سرانجام به زبان تهديد مردم را بر اين جهاد آماده سازد. (52)
2 - لطـافت تعبير
خداوند، تخلف از رفتن به جهاد را به (سنگينى كردن بر زمين ) تعبير مى كـنـد. ايـن كـار، نـتـيـجـه سـنـگـيـنـى آرزو و تـصـورات زمـيـنـى اسـت ، سـنـگـيـنـى مـال انـدوزى ، مـنـافـع و خـواسـتـه هاى دنيايى است ؛ سنگينى تن آسايى و آسايش طلبى است ، سنگينى گوشت و خون وخاك است .سـنـگـيـنـى بـر زمين و وابستگى به مظاهر فريبنده دنيا انسان را چون پرنده اى پاى بسته از پرواز به سوى هدف مقدّس و شركت درجهاد، باز مى دارد و او را به مرحله پست زندگى ، قانع مى سازد.تـعـبـير قرآن همه اين سنگينيها را، لفظ (اثّا قلتم ) نمايش مى دهد، و جسم لخت برزمين افتاده اى را نـشـان مـى دهـد كـه بـه زحـمـت آن را بلند مى كنند دوباره بر زمين مى افتد، بدن به زمين كـشـيـده مـى شـود و مـيـل بـه جـانـب پـايـيـن دارد و در بـرابـر بـلنـد پـروازى روح ، مـقـاومت مى كند. (53)
لطفا منتظر باشید ...
