چند نكته - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

داريد.

چند نكته

1 ـ معناى انفال

انـفال جمع نَفل به معناى زيادى است و نمازهاى مستحبى را نافله گويند چون زياده برنمازهاى واجـب اسـت ومـقـصـود از انـفـال ، امـوالى اسـت كـه مـالك خـصـوصـى نـدارد از قـبـيل :قله كوهها، بستر رودخانه ها، خرابه هاى متروك ، آباديهايى كه اهالى اش هلاك گرديده انـد، امـوال كـسـى كـه وارث نـدارد، غـنـايـم و غـيـر آن ، و از ايـن جـهـت آنـهـا را انـفـال گـويـنـد كـه گـويـا امـوال يـاد شـده ، اضـافـه بـرآن امـوالى اسـت كـه مـردم مالك شده اند. (197) بـعـد از جـنـگ بـدر، بـين مسلمانان درمورد چگونگى تقسيم غنايم ، اختلاف افتاد. اين آيه شريفه نـازل شـد و مـعـيـن كـرد كـه هـمـه انـفـال و از جـمـله غـنـايـم ، مـخـصـوص خـدا و رسـول اسـت و هـيـچ يك از مسلمانان درآن سهمى ندارد. ناگفته نماند كه بعدها چهار پنجم غنايم جـنـگـى بـه مـجـاهـدان داده شـد (198) ولى بـقـيـه انـفـال هـمـچـنـان مـخـتـصّ خـداو رسـول بـاقـى مـانـد و كـسـى رابـدون اذن خـداو رسول درآن حق تصرف نيست و اختيار آن بعد از رسول گرامى با جانشينان به حق اوست .

از امام صادق عليه السلام نقل شده :انفال ، اموالى است كه از دارالحرب بدون جنگ گرفته مى شـود و هـمـچنين سرزمينى كه اهلش آن را ترك كرده و از آن هجرت كرده اند ـ و آن (في ء) ناميده مـى شـود ـ و مـيراث كسى كه وارث نداشته باشد و سرزمين و اموالى كه پادشاهان به اين وآن مـى بـخـشـنـد ـ در صـورتى كه از راه غصب نباشد ـ و بيشه زارها و جنگلها و دره ها و سرزمينهاى موات كه همه اينها از آن خدا و پيامبر (ص ) و بعد از او براى كسى است كه قائم مقام اوست و او آن را در هـرراه كـه مـصـلحـت خـويـش و مـصـلحـت مـردمـى كـه تـحـت تكفّل او هستند، ببيند مصرف خواهد كرد. (199)

2 ـ اصلاحگرى

بـا تـوجـه به اختلاف و تنازعى كه درمورد مساءله غنايم پيش آمد، آيه شريفه دستور اجتماعى مهمّى خطاب به مسلمانان صادر مى كند كه عبارت است از (اصلاح ذات البين ).

مـنـظـور از (ذات البـيـن ) آن حـالت و رابـطه بدى است كه ميان دو فرقه يادو فرد پديد مى آيـد. (200) خـداونـد دسـتـور مى دهد كه اى مسلمان ! بكوش تا اختلافاتى را كه در بين مـسـلمانان ، ايجاد مى شود، اصلاح كنى و ميان افراد، تفاهم ايجاد كنى و كدورتها را بزدايى و دشمنيها را به دوستى تبديل كنى كه از بزرگترين وظايف و عبادتهاست .

امام سجاد(ع ) اصلاح ذات البين را زيور صالحان و متقيان شمرده و آن را از خداوند مى طلبد:

(اللّهـم حـلّنـى بـحـليـة الصـّالِحين وَ البسنى زَينَةَ المُتَّقين فى بَسْطِ الْعَدْلِ ... وَ اِصْلاحِذاتِ البَين و ...) (201) خـداونـدا مـرا به زيور صالحان بياراى و لباس فاخر متقيان بپوشان در گستردن عدالت و... به اصلاح آوردن كدورتها.

3 ـ تسليم و اطاعت ، شرط ايمان

مسلمانان انتظار داشتند كه درانفال ، بخصوص غنايم ، سهيم باشند ولى قرآن آنها رامخصوص خـدا و رسـول دانـسـت . طـبيعى بود كه كسانى به مقتضاى پيروى نفس و شيطان ، سركشى كنند واز ايـن حـكـم ، نـاراضـى بـاشـنـد. خـداونـد مـسـلمـانـان راتـذكـر دادكه اگرشما براستى مؤ من هـسـتـيـد،لازمـه ايـمـان آن اسـت كـه در هـمـه احـكـام و دسـتـورات ، مـطـيـع خـدا و رسـول باشيد، از جمله در مورد انفال و هيچ گونه نارضايتى از خود بروز ندهيد. ايمان واقعى در تسليم و تعبّد عملى است نه اظهار زبانى .

مؤ منان حقيقى

(اِنَّمَاالْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ اِذاذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْوَاِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ ايماناً وَعَلى رَبِّهـِمْ يـَتـَوَكَّلُونََ اَلَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلوةَ وَمِمّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونََ اُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقّاً لَهُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَرَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَريمْ)(انفال ، 2 ـ 4)