توهّم جاهلانه - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

خواهندشد. 323 مرگ حتمى است و فرار از جنگ ، در تاءخير آن اثرى ندارد (...يـَقـُولُونَ لَوْ كـانَ لَنا مِنَ الْاءَمْرِ شَىْءٌ ما قُتِلْنا هيهُنا قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فى بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذيـنَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ اءِلى مَضاجِعِهِمْ...َ يا اءَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذينَ كَفَرُوا وَ قـالُوا لِاءِخْوانِهِمْ اءِذا ضَرَبُوا فِى لْاءَرْضِ اءَوْكانُوا غُزَّىً لَوْ كانُوا عِنْدَنا ما ما تُوا وَ ما قُتِلُوا لِيـَجـْعـَلَ اللّهُ ذلِكَ حـَسـْرَةً فـى قـُلُوبـِهـِمْ وَ اللّهُ يـُحـْيـى وَ يـُمـيـتُ وَاللّهُ بـِمـا تـَعـْمـَلُونـَ بَصيرٌ) 324 ...(مـنـافـقـان ) مـى گـويـند:اگر سر و كار ما با وحى و آيين حق بود، شكست نمى خورديم و در ايـنـجـا كـشـتـه نـمـى شـديـم بـگـو:اگـر در خـانـه هـايـتـان هـم مـى بـوديـد، بـاز هـم آنان كه قـتـل بـر آنـهـا نوشته شده خود به سوى قتلگاهشان مى شتافتند.... اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چون كسانى نباشيد كه كفر ورزيدند و درباره برادرانشان ، هنگامى كه به سفر رفتند يا در حـال جـنـگ بودند (و مردند يا كشته شدند)، مى گفتند:اگر نزد ما بودند نمى مردند و كشته نـمـى شـدنـد:ايـن آرزوهـاى بـاطـل را خـداونـد حـسـرتـى بـر دل آنان قرار دهد خداست كه زنده مى كند و مى ميراند و خدا به عملكردتان آگاه است .

توهّم جاهلانه

در جـنـگ احـد، مـسـلمـانـان بـعـد از پـيـروزى اوليـه شـكـسـت سـخـتـى راتحمل كردند.

دشـمـن بـر آنـان غـلبـه يـافت و افراد زيادى را كشت و تعدادى از مسلمانان فرار كردند. در اين صحنه كسانى كه ايمان در قلبشان رسوخ نداشت ، نسبت به وعده پيامبر و حق بودن راه و طريق اسلام ترديد نمودند.

آنان در دل با خود مى گفتند:(اگر ما قدرى بر حق بوديم ، اينجا كشته نمى شديم .) خداوند اين گمان باطل آنان را چنين جواب مى دهد:

(كـشـتـه شـدن كسى در معركه جنگ دليل بر ناحق بودن يا برحق بودن او نيست . علاوه بر آن ، اين مرگ خارج از قضاى الهى نبوده است . قضاى حق تعالى بر اين قرار گرفته كه اين افراد در ايـن نـقـطه به وسيله قتل از دنيا بروند و اگر هم شما براى جنگ بيرون نمى آمديد، باز هم ايـن افـراد در ايـن نـقـطـه كـشـتـه مـى شـدنـد و خـلاصـه هـيـچ گـريـزى از (اجل مسمّى ) نيست واين پندارها از جهل و نادانى سرچشمه مى گيرد. 325

نهى مؤ منان از همانندى با كافران

آيه كريمه (يا اءَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذينَ كَفَرُوا وَ قالُوا لِاءِخْوانِهِمْ...) مؤ منان را از ايـنـكـه در زمـيـنـه مرگ و زندگى ، مانند كافران بينديشند بر حذر مى دارد و مى فرمايد:شما چـون كـافـران نـگوييد:اگر فلانى از شهر و ديار و از ميان بستگان خود، دور نمى شد، نمى مرد يا فلانى اگر به جبهه نمى رفت و نزد ما مى ماند، كشته نمى شد. چنين انديشه و گفتارى انـسـان را بـه سـوى عـذاب روحـى مـى كـشـانـد و دل انـسـان را از حـسـرت مـالامـال مـى گـردانـد.

عـلاوه بـر ايـن ، چـنـيـن تـفـكـرى نـاشـى از جـهـل و نـادانـى اسـت ، زيـرا نـزديـكـى و دورى از آنـان ، عـامـل مـرگ و زنـدگـى نـيـسـت ، زنده ساختن و ميراندن از شؤ ونى است كه به خداى يگانه بى شريك ، اختصاص دارد. 326 ايـن طـرز تفكر كه كم و بيش در جامعه ما رواج دارد، يك تفكر كفرآميز و غيرتوحيدى است و منشاء آن كوته نظرى و ناآگاهى از سنتها و قوانين حاكم بر جهان است . بنابراين نه رفتن به جنگ و جـهـاد مـرگ حـتـمـى انـسـان را نـزديـك مـى كـنـنـد و نـه فـرار از آن مـوجـب تـاءخـيـر آن و طول عمر مى گردد.

تكرار سخن كافران از زبان منافقان

در آيه 168 همين سوره ، اين بار منافقان سخنانى شبيه گفته هاى كافران را تكرار مى كنند:

(اَلَّذيـنَ قـالُوا لِاءِخْوانِهِمْ وَ قَعَدُوا لَوْ اءَطاعُونا ما قُتِلُوا قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ اءَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ اءِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ)