كـلمـه طـيـبـه ، آن عـقـيـده حـقـى اسـت كـه ريـشـه در اعـمـاق دل آدمـى دارد كـه بـه درخـت پـاك تـشـبـيـه شـده اسـت ، زيـرا چـنـيـن درخـتـى ، اول آنـكـه رشد كافى و شاخه هاى بلند دارد، دوّم آنكه داراى نظام ثابت و متّكى به ريشه هاى استوار است ، سوم آنكه پربار و ميوه اش تمام فصلى است و چهارم آنكه برخوردارى از ميوه آن مشروط به اذن خداست .(76) هـمـه خصوصيات اين درخت ، در عقيده حق و كلمه طيّبه وجود دارد؛ زيرا اعتقاد حق ، ريشه اى دارد و آن فـطـرت و نهاد بشر مى باشد، و شاخه هايى دارد كه معارف فرعى و اخلاق پسنديده است و ميوه پاك و دلنشين اين شجره (عمل صالح ) است .اضافه بر آنها همه اين معارف با سير نظام هستى كه منتهى به ظهور انسان (سرشته شده بر اعـتـقـاد حـق و عـمـل صـالح ) مـى گردد، سازگار است و معارفى جز اينها هيچ گاه از مبداء عالم ، جوانه نمى زند و با حيات طيّبه انسانى سازگار و موافق نيست و پذيرفتن اين عقيده و استقامت در آن بـه مـشـيـّت و اراده خدا بستگى دارد(77) و خواست بشر بدون خواست خدا امكان پذير نيست (وَ ما تَشاؤُونَ اِلاّ اءَنْ يَشاءَ اللّهُ)(78)
2 - كـلمـه خـبـيـثـه
مـنـظـور از كـلمـه خـبـيـثـه ، شـرك بـه خـدا (و عـقـيـده بـاطل و خرافى ) است . كلمه خبيثه و عقيده باطل به درخت خبيث تشبيه شده است ؛ درختى كه از جا كنده شده ، نه رشد و نمّو دارد، نه گل و ميوه ، نه سايه و منظره و نه ثبات و استقرار. در حقيقت ، شاخه ناهنجار و بى قواره اى است كه سد راه شده و تنها به درد سوزاندن مى خورد.(79)
3 - وجـود خـارجـى ايـن تـشـبـيـه
مـطـرح كـردن اين پرسش كه آيا شجره طيبه و شجره خبيثه با خـصـوصـيـات يـاد شـده وجـود خارجى دارد؟ و چيست يا كجاست ؟ بى اساس است ، زيرا تشبيهات زيـادى مـى توان يافت كه وجود خارجى ندارد همانند:(قرآن آفتابى است كه غروب ندارد) در حالى كه مى دانيم آفتاب ، هميشه غروب دارد.بنابراين ، چون هدف ازتشبيه ، مجسم ساختن حقايق و ريختن يك حقيقت عقلى در قالب محسوس است ،اين گونه تشبيهات مانعى ندارد، بلكه كاملاً دلنشين و جذّاب است .(80) نعمتهاى غير قابل شمارش خداوند (اَللّهُ الَّذى خَلَقَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ وَ اءَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَاءَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ وَ سـَخَّرَ لَكـُمُ الْفـُلْكَ لِتـَجـْرىَ فـِى اْلبَحرِ بِاَمْرِهِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الاَْنْهارََ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقـَمـَرَ دائِبـَيـْنِ وَ سـَخَّرَ لَكـُمُ اللَّيـْلَ وَ النَّهارََ وَ اتاكُمْ مِنْ كُلِّ ماسَاءَلْتُمُوهُ وَ اِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ الاِْنْسانَ لَظَلُومٌ كَفّارٌ)(ابراهيم ، 34 ـ 32) خـداونـد، هـمـان كـسـى اسـت كـه آسـمـانـهـا و زمـيـن را آفـريـد و از آسـمـان ، آبـى نازل كرد و با آن از ثمرات براى شما روزى بيرون آورد و كشتى رابراى شما مسخّر گردانيد تـا در دريـا بـه فـرمـان او حـركـت كـنـد و نهرها را و خورشيد و ماه را كه با برنامه منظمى در كارند، و شب و روز را براى شما
لطفا منتظر باشید ...
