حكمت زكات - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

داراى قـلب سـليـم اسـت ، مى تواند خوبيها را از بديها باز شناسد، ولى كسى كه بـرخـلاف فـتـواى دل عـمل مى كند بتدريج اين منبع معرفت را از دست مى دهد و ديگر نمى تواند خـوبـيـهـا را از بـديها باز شناسد و بنا به فرمايش قرآن ، بر قلب او پرده نهاده مى شود و خـوبيها را از بديها تشخيص نمى دهد (78) (وَجَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ اَكِنَّةً ان يَفْقَهُوهُ) (79) بـا تـوجـه بـه ايـن مـقـدمـه در مـى يـابـيـم كـه چـرا قـرآن عـدم شـركـت مـنـافـقـان را در جـهـاد، دليل بر مهرخوردن دلهاى آنان مى داند، زيرا آنان كه به خاطر ترس از دست دادن دنيا و علايق و دلبـسـتـگـيهاى دنيوى از شركت درجهاد، سرباز مى زنند به خاطر اين است كه قدرت تمييز و شناخت خوبيها را از بديها از دست داده اند و فكر مى كنند كه خوبيها همان دنياو تعلّقات دنيوى است ، نه جهاد در راه خدا.

حكمت زكات

(خُذْمِنْ اَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكّيهِمْ بِها وَصَلَّ عَلَيْهِمْ اِنَّ صَلوتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَاللّهُ سَميعٌ عَليمٌ) (توبه ، 103) (اى رسول !) از اموال آنها، صدقه اى (زكات ) بگير، تا (به اين وسيله ) آنها را پاك سازى و پـرورش دهـى و بـه آنـهـا (هـنـگام گرفتن زكات ) دعا كن كه دعاى تو، مايه آرامش آنهاست و خدا (به دعاى مؤ منان ) شنوا و (به مصالح مؤ منان ) داناست .

چند نكته

1 - زكـات ، نـوعى ماليات اسلامى

يكى از آياتى كه فقها در وجوب زكات به آن استناد كرده اند، آيه شريفه (خُذْ مِنْ اَمْوالِهِمْ صَدَقةً...) مى باشد.

زكـات نـوعـى مـاليات است كه بنابه نظر مشهور فقهاى شيعه به نُه چيز تعلّق مى گيرد كه عبارتند از:

طلا، نقره ، مسكوك ، شتر، گاو، گوسفند،گندم ، جو، كشمش و خرما.

هـرگـاه اين نه چيز بحد نصاب خود كه مقدار دقيق آن در كتابهاى فقهى بيان شده است ، برسد بـر هـر فـرد مـسـلمـان ، واجـب اسـت كـه آن را به دولت اسلامى بپردازد از دستور (خذ) از آيه مـزبـور، چـنـيـن اسـتـفاده مى شود كه رئيس دولت اسلامى مى تواند زكات را از مردم بگيرد، نه اينكه منتظر بماند كه اگر آنها مايل بودند، خودشان بپردازند. (80)

2 - نـقـش تـربـيـتـى و اجـتـماعى زكات

درآيه ياد شده ، بعد از دستور گرفتن زكات ، توسط پـيامبر، مى فرمايد(تُطَهِّرهُمْ وَ تُزَكّيهم بِها) يعنى تو با (گرفتن زكات ) آنها را پاك مى كنى و رشد مى دهى اين دستور، اشاره به دو بعد، تربيتى واجتماعى زكات دارد.

در بـعـد تـربـيـتـى ، مـؤ مـنـان بـاپـرداخـت زكـات از دنـيـا پـرسـتـى ، بـخـل وامـسـاك ، پـاك مـى شـونـد و نـهـال نوعدوستى سخاوت و توجه به حقوق ديگران درآنها پرورش مى يابد.

در بـعـد اجـتـمـاعى ، با پرداخت زكات ، مفاسد وآلودگيهايى كه به خاطر فقر و اختلاف شديد طـبـقـاتـى ومـحـرومـيـت گـروهـى از جـامـعـه ايـجـاد مى شود، از بين رفته ، صحنه اختلاف از اين آلودگـيـهـا پـاك مـى شـود و نـيـز هـمـبـستگى اجتماعى و رشد و پيشرفت اقتصادى در پرتو اين گـونـه بـرنـامـه ها، تاءمين مى گردد. بنابراين ، حكم زكات هم (پاك كننده فرد واجتماع است (تُطَهِّرهم ) و هم رشد دهنده بذرهاى فضيلت در افراد و هم سبب پيشرفت جامعه ، (تُزكيهم ) و اين رساترين تعبير درباره زكات است . (81)

3 ـ قـدردانـى و سـپـاس ، مـايـه آرامـش روان

خـداوند در پايان آيه ، خطاب به پيامبر(ص ) مى فرمايد

(وَصَلِّ عَلَيْهِمْ اِنَّ صَلَواتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ) بـه آنـهـا( دربرابر انجام واجبات (زكات )) درود بفرست ، بدرستى كه درود و سلام تو بر آنها مايه آرامش