زيانكارانى كه خودرا نيكو كار مى پندارند - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

(شـروع سـوره مـريـم ) يـاد آورى داستان حضرت ذكريا ودرخواست فرزندى صالح تاوارث او بـاشـد ، اجـابـت دعـاى او بـا تولّد يحياى مهربان ، پاك و پرهيز كار كه درسن كودكى به او كتاب و نبوت عطاشد (1 ـ 15). داستان حضرت مريم (ع ) و چگونگى تولّد حضرت عيسى (ع ) ، واكـنش مردم در برابر اين معجزه الهى ، سخن گفتن حضرت عيسى (ع ) در گهواره و معرفى خود بـه عـنـوان بـنـده خـداو رسـول او (16 ـ 40)مـبـارزه بـى امان وپى گير حضرت ابراهيم بابت پـرسـتـى و بـت پـرسـتـان حـتـى نـزديـكـتـريـن كـسـانـش و رسـيـدن بـه رحـمـت خـاص خـداونـد مـتـعـال (41 ـ 50 ) راز و نـيـاز مـوسى ، پيامبر مخلص ، با خداوند و قرار دادن هارون به عنوان يـاور آن حـضـرت از طـرف خـدا(51 ـ 53) سـتـودن اسـمـاعـيـل صـادق الوعـد كـه اهل و خانواده اش رابه نماز و زكات سفارش مى كرد (54 ـ 55). معرفى ادريس به عنوان پيامبر صـدّيـق بـلنـد مـرتـبـه و اشاره به اينكه پيامبران مذكور ، برگزيده خدا و برخورداراز نعمت خـاص او بودند؛ زيراكه دربرابر خدا فروتن بودند . گمراهى جمعى كه پس از آنان آمدند و جـاى آنـان راگـرفـتـنـد؛ آنـان كـه از يـاد خـدا خـود دارى كـردنـد و بـه دنـبـال شـهـوات افـتـادنـد، مـگـرتـوبـه كـنـنـدگـان كـه دربـهـشـت بـه اهـل نـعـمـت خـواهـنـدپيوست . (63 ـ 65) سخن گمراهان مبنى بر اينكه ( چگونه در قيامت زنده مى شويم ؟ ) و پاسخ به آنان كه زنده شدن به خواست خداست (66 ـ 70).

زيانكارانى كه خودرا نيكو كار مى پندارند

(قـُلْ هـَلْ نـُنـَبِّئُكـُمْ بـِاْلاَخْسَرينَ اَعْمالاً اَلَّذينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِى الْحَيوةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ اَنَّهُمْيَحْسِنُو صُنْعاً) ( كهف ، آيات 103-104) بـگـو آيا به شما خبر دهيم كه زيانكارترين (مردم ) كيانند ، آنان كه تلاشهايشان درزندگى دنيا گم و (نابود) شده با اين حال گمان مى كنند ، كار نيك انجام مى دهند!

چند نكته

1 - زيانكارترين مردم

بطور معمول ، زيان در كارهايى صورت مى گيرد كه به منظور استفاده و سـود انـجـام مـى شـود ووقـتـى خـسـران ، تـحـقق مى يابد كه كاسب از سعى و كوشش خود به غـرضـى كـه داشـتـه نـرسـد بـلكـه نـتـيـجـه عـمـل ايـن مـى شـود كـه بـطـور مثال چيزى از سرمايه از بين برود . (9) گـاهـى خـسـران و زيـان به علت بى تجربگى و نداشتن مهارت كافى و يا حوادث غير منتظره حـاصـل مـى شـود كـه بطور معمول اين نوع خسران وزيان با اندوختن تجارب و كوشش و تلاش بـيـشـتـر قابل جبران است ولى گاهى ، انسان سرمايه خود را در راهى به كار مى گيرد كه در واقـع غـير زيان حاصلى ندارد و فرد خيال مى كند كه سود كرده است و اين نوع خسارت و زيان نـه تـنـهـا قـابـل جـبـران نـيـسـت بـلكـه هر روز دامنه آن زيادتر هم مى شود، از اين رو ، خداوند مـتـعـال افـرادى راكـه در مـسـيـر بـاطـل گـام بـرمـى دارنـد و خيال مى كنند كه درمسير حق هستند و كارشان نيكو ست ، زيانكارترين مردم معرفى مى كند؛ زيرا اگر كسى مرتكب گناهى شود و بداندكه خلاف كرده است ،سرانجام به حق روى آورده مى آورد و تـوجـه مـى كـنـد ولى اگـر گـنـهـكـارى گـنـاه كـنـد و نـدانـد كـه گـنـاه مـى كـنـد و خـيـال كـند كه كار نيكو انجام مى دهد نه تنها در صدد جبران نخواهد بود بلكه با شدّت هر چه تمامتر به كارخود ادامه خواهد داد و تمام سرمايه هاى خود را در اين راه از دست خواهد داد ومصداق زيانكارترين مردم خواهد شد . (10)

2- تفسير ( اَخْسَرينَ اَعْمالاً) از ديدگاه روايات

در روايات اسلامى ، تفسير هاى گوناگونى بـراى (اَخـْسـَريـنَ اَعْمالاً) آمده است كه هر يك اشاره به مصداق روشنى از اين مفهوم وسيع است . بـى آنـكـه آن را مـحـدود كـند . از جمله در روايتى از حضرت على عليه السلام (اَخْسَرينَ اَعْمالاً) يـهـود و نصارى دانسته شده كه در آغاز ، بر حق بودند، سپس ‍ بدعتهايى در دين گذاردند ، در حـالى كـه ايـن بـدعتها ، آنان رابه انحراف كشانيد و گمان مى كردند ، كارنيكى انجام مى دهند . (11) و در حـديـثـى ديگر، ايشان پس از ذكر گفتار بالا خوارج نهروان رانيز جزء آنها دانسته اند. (12)و در حديث ديگرى نيز منظور از آن را (رهبانها) و گروههاى بدعتگزار از مسلمانان دانسته اند (13) و در بعضى از روايات معصومين (عليهم السلام ) - منظور از آن را منكران ولايت حضرت على (ع ) تفسير كرده اند. (14)

3 - ريـشـه ايـن زيـانـكـارى

ايـنـجـا جـاى ايـن سـؤ ال هـسـت كـه چـرا عـدّه اى بـا ايـنـكـه در راه باطل گام بر مى دارند ، خيال مى كنند برحق هستند و كارواعمالشان نيكوست ؟