سمّاع هم به معناى كسى است كه حالت پذيرش و شـنـوايـى او زيـاد اسـت ، يـعـنى ساده لوح و تاءثير پذيراست وهم به معناى جاسوس است .در صورت اول ، آيه مورد بحث به مؤ منان با درايت ، تيز هوش و دور انديش ، هشدار مى دهد كه در مـيـان شـمـا افـراد تـاءثـيـر پذير و ساده لوح هستند كه اگر مراقب آنها نباشيد، ممكن است تحت تاءثير شيطنتها و تبليغات سوء منافقان قرار گرفته به انحراف كشيده شوند و يا بر اثر سـاده لوحـى و بـه صـورت نـاخـودآگـاه مـورد سـؤ اسـتـفـاده مـنـافـقـان قـرار گـيـرنـد و مسائل محرمانه را در اختيار آنان قرار داده ، رواج دهنده شايعات آنها گردند.
2 - مـسـلمـانـان ظاهرى ، جاسوسان واقعى
يكى از روشهايى كه از دير باز مورد استفاده جوامع انـسـانـى قـرار گـرفـته ، روش جاسوسى بوده است . هر حكومت ، گروه يا فرد سعى دارد از وضعيت دشمن ، اطلاع پيداكند تا بتواند حساب شده و با برنامه ريزى دقيق او را از پا در آورد و يـاضـربـه لازم را بـر او وارد نمايد. درصورتى كه سمّاع به معناى دوم (جاسوس ) باشد، آيـه فـوق بـه مـسـلمانان هشدار مى دهد كه از خطر منافقان ، غفلت نكنند، زيرا آنها اگر چه به ظـاهـر، خـود را مـسـلمـانـان مـى دانـنـد، ولى در واقـع جـاسـوس كـافـران هـسـتـنـد كـه بـا كـسـب مسائل محرمانه و اطلاع از اسرار مسلمانان ، درصدد ريشه كن كردن اسلام و مسلمانان مى باشند.
فـشـرده مطالب آيات (52 ـ 91) توبه
شـكـسـت نـاپـذيـرى مـؤ مـنـان (52) عـدم قبولى انفاق ازمنافقان به خاطر كفر باطنى آنها، نماز