شناسنامه سوره حج - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

شناسنامه سوره حج

سوره حج ، بيست و دومين سوره قرآن كريم و داراى 78 آيه است كه بعضى آن را بجز چند آيه ، مـكـّى مـى دانـنـد، در حـالى كـه جـمـعـى ديـگـر مـعـتـقـدنـد هـمـه آيـات آن ـ جـز چـند آيه ـ در مدينه نازل شده است . (122) سياق آيات با مدنى بودن سوره ، تناسب بيشترى دارد. (123) از آنجا كه در آيات 26 تـا 37 ايـن سوره در ارتباط بامساءله حج و تشريع بعضى از احكام آن صحبت شده ، اين سوره به نام (حجّ) نامگذارى شده است .

فـشـرده مطالب آيات (1 ـ 32) حج

تـرسـيـم وحـشـت هـنـگـامـه پـيدايش قيامت (1 ـ 2) كشمكش بعضى مردم درباره خداوند و پيروى از شـيـطان (3 ـ 4) دو دليل در اثبات معاد جسمانى (5 ـ 7) كشمكش برخى درباره خدا براى گمراه كردن (8 ـ 10)افراد ضعيف الايمان و پرستش غير خداوند (11 ـ 13) پاداش مؤ منان صالح (14) خـشـم كافر نااميد از نصرت خدا و داورى خداوند ميان اديان مختلف در قيامت (15 ـ 17) سجده همه مـوجـودات در بـرابر خداوند (18) تخاصم دو گروه مـؤ من و كافـر و بيـان اجـر و كيـفر هر يك (19 ـ 24) وعـــده عـذاب به سدّ كنندگان راه خدا و انجام حـج (25) بناى كعبه و دعـوت مردم به حـج از سـوى ابـــراهيم به فرمـان خدا، فلـسفه و احـكام حج ، سفارش به بزرگداشت حرمتـهاى الهى ، تشريـع قربـانى و فلسفه آن ، توصيف مخبتان (خداترسان ) احكامى در مورد قربانى ، (26 ـ 37).

زلزله بزرگ قيامت

(يـا اَيُّهـَا النـّاسُ اتَّقـُوا رَبَّكُمْ اِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَهِ شَىٌْ عَظيمٌَ يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمّا اَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النّاسَ سُكارى وَ ما هُمْ بِسُكارى وَ لكِنَّ عَذابَ اللّهِ شَديدٌ)(حج ، 1 ـ 2) اى مردم ! از پروردگار خود بترسيد كه زلزله قيامت امر عظيمى است . روزى كه آن را مى بينيد (از شدت وحشت و ترس ) هر شيردهنده اى شيرخواره اش را از ياد مى برد و هر آبستنى بار (جنين ) خـود را بـر زمـيـن مـى نـهـد و مـردم را مـسـت مـى بـيـنـى ، حال آنكه مست نيستند، ولى عذاب خدا شديد است .

چند نكته

1 - دعـوت مـردم بـه تـقـوا

در بـسـيـارى از آيـات قـرآن كـريـم (اهـل ايمان ) به تقوا دعوت شده اند دعوت به تقواى الهى در اين آيات خطاب به همه مردم از مـؤ مـن و كافر، در همه اعصار و قرون است تا بلكه كافران از خدا بترسند و ايمان بياورند و مـؤ مـنـان از خـدا بـترسند و مخالفت اوامر و نواهى پروردگار را نكنند. اين آيه نشان مى دهد كه تنها تقواى الهى مى تواند انسان را از هول و وحشت قيامت نجات بخشد.

2 - بازتاب زلزله قيامت

چنان كه از آيات ديگر قرآن كريم ، استفاده مى شود. (124) بـا ايـن زلزله هـول انـگـيـز كـه جـزء مـقـدّمـات قـيـامـت اسـت ، تـحـوّل شـديـد مـادى در نـظـام جـهـان هـسـتـى پديد مى آيد خورشيد و ماه درهم پيچيده مى شوند، سـتـارگـان بـى نـور مى گردند. كوهها از جا كنده مى شود و همچون پنبه زده شده پراكنده مى گردد. درياها به هم مى ريزد، زمين و آسمان درهم كوبيده مى شود، مردم از نظر روانى در وحشت عـظـيـم و غـيـر قـابـل وصـف فـرو مـى روند و سر از پا نمى شناسند. حوادث آن روز چنان مهيب و دهـشـتـنـاك اسـت كه خداوند به منظور بيان شدّت عظمت ، آن را به صورت سربسته و در قالب (صـيـغه مجهول ) بيان كرده (و شَيْى ءٌ عَظيمٌ) خوانده است . تصويرهايى كه آيه از آن روز ترسيم مى كند، بخوبى حوادث وحشت بار و آثار آن را روشن مى سازد: