چند نكته - فرازهایی از قرآن نسخه متنی

فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ اِنْ تـَوَلَّيْتُمْ فَاَعْلَموُا اءَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللّهِ وَ بَشِّرِ اَلَّذينَ كَفَروُا بِعَذابٍ اءَليمٍ )(توبه ، 1ـ3) بيزارى خدا و پيامبر او از مشركانى است كه با آنها عهد بسته ايد پس (اى كافران ) مدت چهار مـاه (بـه شـمـا مـهـلت داده مـى شـودتـا) در زمـيـن سـير كنيد ( هرجا مى خواهيد برويد وبينديشيد) وبـدانيد شما نمى توانيد خدا را ناتوان سازيد و خداوند، خوار كننده كافران است واعلامى است از خـدا وپـيامبرش به مردم در روز حج اكبر كه خداوند وپيامبرش از مشركان بيزارند، پس اگر تـوبـه كـنـيـد بـراى شـمـا بهتر است واگر سرپيچى كنيد بدانيد كه شما نمى توانيد خدا را ناتوان سازيد و كافران را به كيفرى دردناك بشارت ده .

چند نكته

1 - سـبـب عـدم ذكـر بـسـم الله

آياتى كه ياد شد، نخستين آيات سوره مباركه توبه است وهمان طور كه مى دانيد تنها سوره اى است كه با بسم الله الرحمن الرحيم آغاز نشده است . روايتى از حـضـرت عـلى عـليـه السـّلام در بـيـان عـلت آن مـى گويد:بسم اللّه براى برخوردارى از امان ورحـمـت اسـت ، در حـالى كـه سوره برائت با توجه به اعلان جنگى كه در محتواى آن قرار دارد به منظور رفع امنيّت مشركان ، نازل شده است . (30)

2 - سبب نقض پيمان

مى توان پرسيد با توجه به عنايتى كه اسلام به وفاى به عهد وپاى بـنـدى به پيمانها داردـ حتى در برابر كافران ومشركان ـ، چگونه قرآن لغو يك جانبه پيمان مشركان را صادر مى كند؟!

پاسخ آنكه :از آيه چهارم همين سوره بر مى آيد كه در زمان لغو اين گونه معاهده ها، پيمانهاى ديـگرى با ساير مشركان وجود داشت كه تا پايان مدت تعيين شده به اعتبار خود باقى ماندند (فـَاءَتـِمُّوُا اِلَيـْهـِمْ عـَهْدَهُمْ اِلى مُدَّتِهِمْ) (31)اين دسته دوم كسانى بودند كه چيزى از مواد عـهـدنـامـه را فـرو گـذار نـكـردنـد ودرصدد خيانت ويارى رساندن به دشمنان اسلام بر نيامده بودند.

از توضيح بالا چنين به دست مى آيد كه الغاى قراردادها متوجه آن گروه از مشركان مى شود كه خود، درصدد تخطّى از موادّ پيمان وخيانت به مسلمانان برآمده بودند.

3 - درس هـشـيـارى

آيـات مـزبـور بـه مـسـلمـانـان مـى آمـوزد كـه نـبـايـد بـااعـتـمـاد بـه پـيمان وقـول وقـرارهـايـى كه باديگران مى بندند ساده لوحانه چشم از واقعيتها بپوشند و تحركّات مـرمـوز انـه ، پـنـهـان وآشـكـار آنـهـا رااز نظر دور دارند،بلكه بايد تا مى توانند مراقب تمام فـعـّاليـتها وجزئيّات امور باشند تا نقشه هاى توطئه وخيانت را تشخيص دهند وبموقع در افشا وخنثى سازى آنها اقدام كنند تا در دام حوادث غافلگير نشوند.

4 - حـركت فرهنگى

ابتكار بجا وارزشمندى كه در دادن مهلت تحقيق به مشركان صورت گرفت ، نـشانگر اهميت فعاليتهاى فرهنگى ، تبليغى وارشادى پيش از هرگونه عمليات نظامى است . نـوشـتـه انـد كـه گـروهـى از مـشركان با استفاده از اين مهلت و مطالعه پيرامون اسلام ، ايمان آوردند. (32)

5 - حج اكبر

دراينكه حج اكبر كدام است ، سخن فراوان گفته اند. شايد مراد، مراسم حج در ماه ذى الحـجـه است درمقابل مراسم عمره در غير موسم حج كه حج اصغر ناميده مى شود ومراد از روز حج اكبر، روز عيد قربان يعنى دهم ذى الحجه است . (33)

6 - مـردى از سنخ پيامبر(ص )

نزول اين آيات موقعيتى را فراهم آورد كه بارديگر مردم منزلت والاى امـيـرمـؤ مـنـان عـلى (ع ) را بـشـنـاسـنـد. مـاجـرا از ايـن قـرار بـودكـه پـيـامـبـر (ص ) پـس ازنـزول ايـن سـوره آن رابـه ابـوبكر داد تا در موقع حج در مكه براى عموم مردم بخواند، لكن انـدكـى پـس از حركت ابوبكر، پيامبر اسلام ، على (ع ) را از پى او روانه ساخت تا آيات را از وى تـحـويـل