نـفـاق از مـاده (نـَفـْق ) بـه مـعـنـاى نـفـوذ و پـيـشـروى اسـت . نـفـق بـه مـعـنـى كـانـال و راهـرو زيرزمينى است كه از آن براى استتار يا فرار استفاده مى كنند.برخى حيوانات مـانـنـد موش صحرائى ، روباه و سوسمار براى لانه خود دو سوراخ قرار مى دهند، يكى آشكار كه از آن وارد و خارج مى شوند و ديگرى پنهان كه اگر احساس خطر كنند، از آن مى گريزند. اين سوراخ پنهانى را (نافِقاء) گويند.در اصطلاح ، اظهار ايمان و پنهان كردن كفر باطنى را (نفاق ) گويند. منافقان افرادى هستند كـه هـدايت الهى را واقعا و قلبا نپذيرفته اند، ولى چهره كفر خود را در نقابى از ايمان پنهان مـى دارند و بظاهر در ميان مسلمانان قرار مى گيرند. اين گروه خطرناكترين دشمن مسلمانان به شـمـار مـى رونـد، چـرا كـه شـنـاخـت چـهـره نـفـاق بـراى تـوده مردم بسيار دشوار و مبارزه با آن مشكلترين مبارزه هاست .قـرآن كريم در موارد متعددى نسبت به وجود منافقان در جامعه ، هشدار مى دهد و نوع تفكر و شيوه عـمـلشـان را افـشـا مـى سازد و نيز، روشهاى برخورد صحيح با اين گروه ر ا بيان كرده ،به پاسخ شبهه ها و خنثى سازى توطئه هاى ايشان مى پردازد.
ويژگيهاى منافقان
آيات فراوانى از قرآن كريم ويژگيها و صفات منافقان را بيان كرده است ، از جمله :
1 ـ تـظـاهـر بـه ايـمـان
مـنـافـقـان اگـر چـه در ظـاهـر ادعـاى مـسـلمـانـى دارنـد، امـا در دل ايمان نياورده و به خداى متعال معتقد نيستند.آيه مورد بحث به اين حقيقت اشاره كرده كه آنان به زبان مى گويند ما به خدا و روز رستاخيز ايـمـان داريـم ، امـا در دل ايـمـان نياورده اند. 52 غرض منافقان از ادعاى ايمان ، نيرنگ و فريب دادن مؤ منان است ، زيرا منافقان با جا زدن خويش در جمع مسلمانان مى خواهند آنان را فريب داده و خـود را جـزء آنان قلمداد كنند و در پيروزيها و غنايم جنگى سهيم شده و از نيروهاى مسلمان براى منافع خويش ، سود جويند.
خداوند
اين ويژگى را بر ملا كرده و آنها را به خاطر نيتها و افكار زشتشان نكوهش نموده است :(يُخادِعُونَ اللّهَ وَ الَّذينَ آمَنوُا وَ ما يَخْدَعُونَ اِلاّ اَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ) 53 مى خواهند خدا و مؤ منان را فريب دهند، در حالى كه جز خود را فريب ندهند و نمى فهمند.
2 ـ بـيمار دلى
آنان گر چه در ظاهر داراى قيافه هاى حق به جانبى بوده و حتى مسلمانان نيز از ظـاهـر آنـان خـوششان مى آيد، 54ليكن روح و قلب آنها بيمار است و دچار مرض شك و ترديدند. قرآن مجيد در اين باره مى فرمايد:(فى قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً) 55 در دلهايشان نوعى بيمارى است و خدا نيز بربيمارى شان بيافزايد.
3 ـ دروغـگـوئى
از ديـگـر ويـژگيهاى اين گروه كه قرآن بارها آن را يادآور شده دروغگوئى است . خداوند نيز با تاءكيد مى فرمايد:اينها دروغگويند.(وَاللّهُ يَعْلَمُ اِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ) 56 و خدا مى داند كه اينان دروغگويند.آنـهـا بـه قـسمهاى دروغ متوسل مى شوند تا دل مسلمانان را به دست بياورند. اينان نه تنها در اين دنيا براى مسلمانان ، بلكه در سراى آخرت نيز براى خدا، قسم مى خورند. 57
4 ـ فـسـاد انـگيزى و ايجاد تفرقه
منافقان خود را مصلحان جامعه مى دانند، اما خداى تعالى خبر مى دهد كه اينان در واقع مفسدند، 58 هر چند امر برخودشان نيز مشتبه شود و ندانند كه چـه مـى كـنـنـد و