ايـن آيـه ، نـشـان مـى دهـد كـه اگـر مـردم بـه حـال خـود رهـا شـوند، حقايق الهى رامى پذيرند ولى افرادشيطان صفت آنها رافريب داده ، ازحق باز مى دارند. (219) درعصر پيامبر دوتن از مشركان به نام (عقبه ) و (اُبى ) با هم دوست بسيار صميمى بودند. عـقـبـه بـا اينكه كافر بود ولى پيامبر را دوست مى داشت . روزى پيامبر را در جمع دوستان خود به صرف غذا دعوت كرد. پيامبر فرمود:من از غذاى تو نمى خورم تا به يگانگى خدا و رسالت من گواهى دهى .عقبه شهادتين را گفت و مسلمان شد، اُبى اين خبر را شنيد و برعقبه سخت برآشفت و گفت :چـرابـه پيامبر ايمان آورده اى ، من از تو راضى نمى شوم مگر اينكه از مكتب اسلام برگردى و به پيامبر خدا اهانت كنى .عـقـبـه از اسـلام و پـيامبر برائت جُست و از ايمانش برگشت و پس از مدتى در جنگ بدر به دست ياران پيامبر (ص ) كشته شد. (220) به همين جهت اسلام در انتخاب دوست سختگير است . امام جواد عليه السلام مى فرمايد:(إِيـّاكَ وَ مـُصـاحـِبـَةَ الشـَريـرِ فـَإِنَّهُ كـَالسَّيـْفِ الْمـَسـْلوُلِ يـَحـْسـُنُ مـَنـْظـَرُهُ وَ يـَقـْبـَحـُ اءَثَرُهُ) (221) از هـمـنـشينى با بدان بپرهيز كه همچون شمشير برهنه است ، ظاهرش زيبا و اثرش بسيار زشت است .بزرگمهر گفته است :(هيچ كس مانند همنشين بد بر من چيره نشد.) (222)
مهجوريّت قرآن
(وَ قالَ الرَّسُولُ يارَبِّ إِنَّ قَوْمِى اتَّخَذُوا هذاَ الْقُرْانَ مَهْجُوراً)(فرقان ، 30) و پيامبر گفت :پروردگارا براستى پيروان من اين قرآن را متروك گذاردند.
چند نكته
1 - شكايت پيامبر (ص )
قرآن براى ترسيم زندگى بشر آمده است و بايد در متن زندگى مردم بـاشـد و در ابـعـاد مـخـتـلف عـبـادى ، اخـلاقـى ، سـيـاسـى و اجـتـمـاعـى پـايـه عـمـل قـرار گـيـرد بـى اعـتنايى به قرآن ، علاوه بر خسارت جبران ناپذيرى كه براى جوامع مـسـلمـانـان در پـى دارد، پـيـامبر اسلام (ص ) را آزرده خاطر مى سازد و از اُمّت خويش شكايت به پـيـشـگـاه خـدا مـى بـرد و آن دسـتـه از مسلمانان را كه سبب هَجْر و ترك عملى قرآن شده اند باز خواست كرده ، از آنها توضيح مى خواهد و مى گويد:(خدايا! پيروان من اين قرآن را ترك گفتند.) تـعـبـيـر (ى ارَبِّ) كـه آهـنـگ نـيـايـش دارد و در مـقام دعا و نفرين و اظهار دادخواهى به كار مى رود بـيـانـگـر ايـن اسـت كـه پـيامبر (ص ) مانند كسى كه حقش را گرفته باشند، براى كمك و چاره جـويـى در پيشگاه خداوند ايستاده و خدا را گواه مى گيرد كه او هرگز در راه اجرا و زنده كردن آن كوتاهى نكرده است ، ولى اين مردم آن را ناديده گرفتند. (223) چـقـدر سـخـت اسـت ، بـر پـيـشـوايـى كـه بـبـيـنـد، مـجـمـوعـه آرمـان و محصول زحمات چندين ساله اش بتدريج دستخوش سستى و بى تفاوتى پيروانش شده و ثمره يك عمر تلاش او مورد بى اعتنايى و بى حرمتى قرار گرفته است .
2 - هـشـدار
ايـن درخـواسـت پـيـامـبـر (ص ) چـه در دنـيـا بـوده بـاشـد ـ چـنـان كـه فعل ماضى (قال ) و آيات بعدى دلالت دارد (224) ـ چه در آخرت ـ چنان كه ابتدا و سبك آيـات نـشـان مـى دهـد (225) ـ و چـه در هـر دو بـاشـد ـ در دنـيـا بـه صـورت اصـيـل و در آخـرت بـه صـورت تـجـسـم يـافـتـه ـ در هـر صـورت