چندنكته
1 - شـاءن نـزول
در زمـان جاهليت ، مردى به نام (ابوعامر) كه از عابدان و زاهدان مسيحى بود نـفـوذ زيـادى در قـبيله خزرج داشت وحتى خود روزى از بشارت دهندگان ظهور پيامبر(ص ) بود، بـا پـيـروزى مـسـلمـانـان در جنگ بدر و پراكنده شدن مريدان او به مبارزه با اسلام برخاست و بـديـن جـهـت بـه مكّه رفت و با مشركان در طرح نقشه جنگ احُد با كفّار همكارى نمود، ابوعامر با پيروزى و گسترش روز افزون اسلام ، به مـنـظـور فـراهـم سـاخـتـن لشـكـرى بـراى مـبـارزه بـا مـسـلمـانـان بـه روم رفـت و از (هـرقـل ) درخـواسـت كـمك نموده ، جواب مساعد گرفت و ضمن نامه اى به منافقان نوشت كه با لشـگرى از روم به كمك آنها خواهد آمد و از آنها خواست كه مركزى به عنوان كانون فعاليتهاى آيـنـده او در مـديـنـه بـنـا كـنند ومنافقان بهتر اين ديدند كه اين كانون را زير نقاب مسجدى به عـنـوان كـمـك بـه بيماران و معذوران ، تشكيل دهند، از اين رو، گروهى از آنها نزد پيامبر آمدند و اجـازه سـاخـت مـسجدى براى افراد ناتوان ، بيمار و از كار افتاده گرفتند و از پيامبر خواستند كـه خـود در آنـجا (به عنوان افتتاح ) نماز گزارد وچون پيامبر، عازم جنگ تبوك بود، قرار شد بـعـداز بـاز گـشـت ، پـاسـخـى خـدا پـسـنـدانـه دهـد. مـنـافـقـان بـعـدا ز پـايـان جـنـگ و قـبـل از ورود پـيـامـبر به مدينه دوباره تقاضاى خود را مطرح كردند. در اين هنگام آيات مزبور نازل شد و پرده از اسرار كار آنها برداشت و پيامبر دستور آتش زدن و ويران كردن آن را داد و جاى آن ، محل ريختن زباله هاى شهر گرديد. (89)2 - اهـداف مـنـافقان از ساختن مسجد ضرار
نخستين آيه مى گويد:(گروهى ديگر از آنها مسجدى درمـديـنـه اخـتـيـار كـردنـد كه هدفهاى شومى زير اين نام مقدس نهفته بود، كه اين اهداف عبارت بودند از:الف ـ بـا ايـن عـمـل زيانى به مسلمانان برسانند. اين معنا از كلمه (ضراراً) كه به معناى زيان رساندن عمدى است به دست مى آيد.ب ـ تـقـويـت مـبـانـى كـفـر و بـاز گـشـت دادن مـردم بـه وضـع قبل از اسلام (وكفراً)ج ـ ايـجـاد تفرقه ميان صفوف مسلمانان ؛ زيرا با اجتماع گروهى در اين مسجد، مسجد (قبا) كه درنـزديـكى آن بود و مسجد پيامبر(ص ) كه از آن فاصله داشت از رونق مى افتاد و بتدريج ، دو دستگى بين مسلمانان پيدا مى شد.(و تفريقاً بين المؤ منين )
د ـ تاءسيس مركز وكانونى براى عملى ساختن نقشه هاى شوم كسى كه با خداو پيامبرش مبارزه كرده بود و سوابق او برهمگان روشن بود، (وَإِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ)( (90))( (91))